Türk Halklarının Felsefi Mirası Sempozyumu Metinleri Yayımlandı
Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nin 19-21 Eylül 2018 tarihlerinde Bayburt Üniversitesi ve Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi ortaklığıyla düzenlediği I. Uluslararası Türk Halklarının Felsefi Mirası Sempozyumu’nun bildiri metinleri Bayburt Üniversitesi tarafından yayımlandı.
Editörlüğü Necmettin Tozlu, Camgırbek Bököşov, Vefa Taşdelen, Cıldız Urmanbetova, Kadiyan Boobekova, Kişimcan Eşenkulova ve Abdiraşit Babataev tarafından yapılan sempozyum kitabında Kırgızca, Türkçe, Rusça ve İngilizce olmak üzere dört dilde 36 seçme bildiri metni yer alıyor.
Kitabın arka kapağında Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Danışmanı Sultan Rayev ve Felsefe Bölümü Başkanı Camgırbek Bököşov’un değerlendirmeleri yer alıyor.
Sultan Rayev kapakta, "Türk halklarının felsefi mirası, dünya akıl hazinesinde önemli bir yer tutmaktadır. İlgili araştırmaların insanlığın gelişmesine de katkıda bulunacağına inanıyorum.” diyor.
Prof. Dr. Camgırbek Bököşov de düşüncelerini, “Türk kültürü, Türk dünyası, Türk mitolojisi olarak adlandırılan terimler bilimsel anlamda tarih, kültür, siyaset bilimi alanlarında kullanıldığı gibi felsefi olarak da anlamlandırılmaya ihtiyaç duyar. Medeniyet konusundaki klasik teori ve sınıflandırmalarda karşılaşılmasa da ‘Türk Medeniyeti’ terimi son zamanlarda ayrıntılı şekilde incelenip terminolojik statüye sahip olmuş, konuya ilişkin uluslararası konferanslar yanında bilimsel yayınların listesi de çoğalmıştır. Bu araştırmalar, söz konusu terimin yetersiz kişiler tarafından uydurulmadığını, onun tarihsel ve ontolojik temellerinin bulunduğunu kanıtlar niteliktedir. Bize göre eğer insanlık tarihinde bir medeniyet hakkında konuşuluyorsa istisnasız felsefi temeller üzerine kuruludur. Bu durumu nam salmış medeniyetlere (Çin Medeniyeti, Avrupa Medeniyeti, Arap-Müslüman Medeniyeti vb.) ilişkin tarih ve tecrübe de açıkça göstermektedir.” sözleriyle ifade ediyor.
Felsefe Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Vefa Taşdelen ise “Felsefe ve Felsefi Miras” başlıklı giriş yazısında,Sempozyumun ve Kitabın temel yaklaşımını yansıtıyor: “Benim ya da bizim felsefemiz olur mu, olabilir mi? ‘Russell’ın felsefesi’, ‘Wittgenstein’ın felsefesi’, ‘Alman felsefesi’, ‘Fransız felsefesi’, ‘İngiliz felsefesi’, ‘Rus felsefesi’ derken, aslında ‘benim felsefem’in, ‘sizin felsefeniz’in, Kırgız, Kazak, Özbek, Azeri, Türkmen, genel anlamda Türk halklarının felsefesinin imkânından da söz etmiş olmuyor muyuz? Tıpkı Alman edebiyatı, Amerikan edebiyatı, Rus veya Fransız edebiyatı gibi, ulusların kendine özgü bir felsefesi de olabilir; zira felsefe sayılarla, rakamlarla değil, bir ulusun dili ile yapılır, belirli bir kültür ortamında yaşayan bir şahsın adını ve bakış açısını taşır. Bir ulusun dili demek, o ulusun dünya görüşü, hayat anlayışı demektir. Ruhu ve maneviyatı demektir. Felsefe, bilimden farklı olarak bize hep bir ulusun dili üzerinden ve bir filozofun bakışı ile ulaşır. Felsefe öncelikli anlamını bu birincil halkada bulur. Felsefe benim dilimle konuştuğunda, bende olan bir şeyi konuştuğunda benim için anlamlı olur. Bu bilimden faklı bir şeydir. Bilimde ‘bu benim için anlamlı mı’, diye sormam, böyle bir sorun yaşamam. Ama felsefede yaşarım: felsefenin benim felsefem olup olmadığına, bende bir karşılık bulup bulmadığına, benim perspektifimden nasıl göründüğüne, başka deyişle benim için anlamlı olup olmadığına bakarım: “Felsefeye Ben’i getiren şey, ‘dünyanın benim dünyam’ olduğu gerçeğidir.” Bu anlamda: “Felsefenin bireyde bir karşılığı vardır; dilde, toplumda, kültürde, hatta coğrafyada bir karşılığı vardır. Felsefe ile ilgilenmek, bu karşılığı keşfetme, dahası bu karşılığı oluşturma ve zenginleştirme yönünde bir çabadır. Felsefe bu arayışla benim yolum, bu çabayla benim felsefem olur.”
Sempozyum ve Sempozyum kitabı bu bakış açılarının izlerini taşıyor.
Kitabın içeriği şu şekilde:
ÖNSÖZ
AÇILIŞ KONUŞMALARINDAN NOTLAR
GİRİŞ
TAŞDELEN, Vefa
Felsefe Ve Felsefî Miras Üzerine / On the Philosophy and Philosophical Heritage
KONFERANSLAR
TOZLU, Necmettin
Gelenekten Geleceğe Yeni Bir İnsan ve Medeniyet İnşasında Hoca Ahmed Yesevî / Hodja Ahmed Yesevî in A New Human and Civilization Construction From Tradition to Future
UKUBAEVA, Layli / ҮКҮБАЕВА Лайли
Чыңгыз Айтматовдун «Кассандра тамгасы» романы: Адам жана коом философиясы / Cengiz Aytmatov’un Kassandra Damgası Romanında İnsan ve Toplum Felsefesi / Chyngyz Aitmatov's Novel, Cassandra’s Brand: Philosophy of Man and Society
BÖKÖŞOV, Camgırbeg
“Türk Felsefesi” Teriminin Kavramlaştırılmasındaki Metodolojik Sorunlar / Methodological Problems in Conceptualization of the Term "Turkish Philosophy"
BİLDİRİLER
BABATAEV, Abdirashit / БАБАТАЕВ, Абдирашит
Замана агымынын тарыхый өнүгүүсү жана этикалык көз караштары / Zamancılar Hareketinin Tarihsel Gelişimi ve Ahlak Anlayışı - Historical Development of Zamana Movement And Its Ethical Ideas
BAKCHIEV, Talantaaly / БАКЧИЕВ Талантаалы Алымбекович
Кыргыздын эл катары сакталып калуусундагы “Манас” эпосунун ролу / Kırgız Toplumunun Hayat Mücadelesinde Manas Destanının Rolü / The Role of The Epic Manas in The Survival of the Kyrgyz People
BELEK, Kayrat / БЕЛЕК Кайрат
Карахандар мезгилине тиешелүү жазма эстеликтердеги заман түшүнүктөрү / Karahanlılar Dönemine Ait Taş Yazıtlarında Takvim Sistemi Anlayışı / Concept Of Calendar System In Inscriptions Belonging To The Karakhanids Period
BOOBEKOVA, Kadiyan / БООБЕКОВА Кадиян
Кыргыздардын дүйнѳнү кабыл алуусунда эстетиканын орду / Kırgızların Dünya Algısında Estetiğin Rolü / The Role of the Aesthetıcs in Kyrgyzs’ World Perceptions
STANALIEVA, Gülzada / СТАНАЛИЕВА, Гүлзада
Кыргыз жазуучусу Мурза Гапаровдун чыгармачылыгына Япон адабиятынын тийгизген таасири: Ясунари Кавабатанын чыгармачылыгынын негизинде / Japon Edebiyatının Kırgız Yazarı Murza Gaparov’un Yazıları Üzerindeki Etkisi: Yasunari Kawabata Örneği / Influence Of Japanese Literature On Murza Gaparov's Creativity: On The Example Of Yasunari Kawabata's Creativity
TOKOEVA, Guldana Samidinovna / ТОКОЕВА Гүлдана Самидиновна
Махмуд Кашгаринин “Диван лугат ат-турк” чыгармасындагы философиялык ойлор / Mahmut Kaşgari’nin Divan At-Turk İsimli Eserinde Felsefi Düşünceler / The Philopsophical Thoughts in Makhmud Kashgari’s Work “Divan At-Turk”
ЖАКАКОВА, Жазгʏл / ZHAKAKOVA, Zhazgul
Кеп маданиятындагы «сылыктык» маани / Konuşma Kültüründe Nezaketin Anlamı / The Meaning of “Politeness” in A Culture of Speech
ASLANDEREN, Mustafa / YEŞİL, Rüştü
Ahilik Mesleki Değerler Eğitimi Sürecinde Denetim Ve Değerlendirme Mekanizmasının İncelenmesi / Review of the Mechanism of Supervision and Evaluation in The Process of Ahi-Order Vocational Moral Education
BALAY, Refik
Dede Korkut Hikâyelerinde Değerler Ve Karakter Eğitimi / Values and Character Education in Dede Korkut Tales
BALAY, Refik
Eğitim Sistemimizde Hikmet Arayışı / Wisdom Search in Our Education System
ETHEM, Mürsel / EŞMELİ, İsmet
Ahıska Türklerinin Mirası: Halk İnanışları / The Heritage of Meskhetian Turks: Folk Beliefs
KAHYAOĞLU, Sinan
Eski Türklerde Dolu (Tolu) Geleneği Ve Felsefesi / Philosophy and Tradition of Dolu (Tolu) in Old Turks
KART, Mehmet / YEŞİL, Rüştü
Modern İnsan Ve Kendi Çağının Öncüsü Ahi / Modern Human Being and the Akhi, Pioneer of its Age
MEMMEDOVA, Arzu
Azerbaycan Türklerinde Kimlik Anlayışı: Dünden Bugüne / National Identity in Azerbaijani Turks: From The Ancient Times up to Present
ÖNAL, Mehmet
Bir Türk Bilgelik Geleneği Var Mıdır? / Is There A Traditıon of Turkish Wisdom?
ÖNAL, Sema
Cumhuriyet Dönemi Türk Kadın Felsefecilerinden Mübahat Türker (Küyel)’in Türklerin Adalet Anlayışı Hakkındaki Tespitleri / Definitions of Turk’s Justice According To The One of Rebuplican Period Women Philosophers Mübahat Türker (Küyel)
SATICIOĞLU, Hüseyin
Kırgız Toponimik Efsanelerinde Tanrı, İnsan ve Tabiat İlişkisi Üzerine Bir İnceleme / An Investigation of God, Human Being and Nature Relationship in Kyrgyz Toponymical Legends
TUNÇ, Aynur İlhan
Ahlâk-I Alâî İle Ahlâk’ı Kiram’ın Ahlak Felsefesi Açısından Mukayesesi / The Comparison of Ahlâk-ı Alâî And Mekârim-i Ahlâk in Terms of Moral Philosophy
TAŞDELEN, Vefa
Bir Felsefe Dili Olarak Türkçenin İmkânları Üzerine / On The Possibilities of Turkish as A Philosophy Language
YILDIRIMER, Şeniz
Yunus Emre ve Kierkegaard’da “Kendini Bilmek” / Yunus Emre and Kierkegaard on “Knowing Yourself”
YURDİGÜL, Yusuf
Sinematografik Anlatı Aracı Olarak Mitolojik Unsurlarının Kırgız Sinemasında Kullanımı / The Use of Mythological Items As Cinematographic Narrative Instrument In Kyrgyz Cinema
ABDRASULOV, Savetbek Misirkulovich / АБДРАСУЛОВ, Саветбек Мисиркулович
Философские аспекты памяти в контексте настоящего и будущего Кыргызстана / Kırgızistan’ın Bugünü ve Geleceği Bağlamında Hafızanın Felsefi Boyutu / Philosophical Aspects of Memory in The Context of The Present And Future of Kyrgyzstan
ALTAEV, Zhakypbek Altaevich / АЛТАЕВ Жакыпбек Алтаевич
Вклад великого тюркского мыслителя аль-Фараби в истории Восточной и Западной философии / Büyük Türk Düşünürü Farabi’nin Doğu ve Batı Felsefesi Tarihine Katkısı / Contribution of The Great Turkic Thinker Al-Farabi In The History of Eastern And Western Philosophy
BEGALINOVA, Kalimash Kapsamarovna / БЕГАЛИНОВА Калимаш Капсамаровна – SALAHOV, Vidadi Korayevich / САЛАХОВ Видади Кораевич
Низами Гянджеви как крупнейший поэт тюркского народа / Türk Halklarının Büyük Şairi: Nizami Gencevi /Nizami Gyanjevi As The Greatest Poet of Turkic People
DERBISHEVA, Zamira / ДЕРБИШЕВА Замира
Кыргызская философия жизни в языковой картине мира / Dünyanın Dildeki Resminde Kırgız Yaşam Felsefesi /Kyrgyz Philosophy of Life in The Language Picture of The World
KRASOVITSKAYA, Tamara Yusufovna/ КРАСОВИЦКАЯ Тамара Юсуфовна
Роль исламских интеллектуалов во взаимосвязи «восток – запад»: оценки православных миссионеров / “Doğu-Batı” İlişkilerinde Müslüman Entelektüellerin Rolü: Ortodoks Misyonerlerin Görüşleri / The Role of Islamic Intellectuals in The Interrelationship "East-West": Estimations of Orthodox Missionarians
NAROZIA, Alla Georgievna / НАРОЗЯ Алла Георгиевна
философская концепция человека в драматургии Мара Байджиева / Mar Baidzhiev’in Dramlarında İnsan Kavramı /Philosophical Concept Of Person in The Dramatics of Mar Baidzhiev
SHERMUHAMEDOVA, Niginahon / ШЕРМУХАМЕДОВА Нигинахон Арслоновна
Философско-научные взгляды мыслителей востока в эпоху раннего средневековья /Erken Ortaçağda Doğu Düşünürlerinin Felsefi ve Bilimsel Görüşleri / Philosophical And Scientific Views Of The Thinkers of The East in The Era of The Early Middle Ages
URMANBETOVA, Cıldız / Урманбетова, Жылдыз
Символы и ценности Кыргызской культуры / Kırgız Kültüründe Semboller ve Değerler / Symbols and Values of The Kyrgyz Culture
ABDILDINA, Raushan Zh. / АБДИЛЬДИНА, Раушан Жабайхановна
The Human Being in Traditional Kazakh Cultur / Geleneksel Kazak Kültüründe İnsan / Человек в традиционной Казахской культуре
SEITAKHMETOVA, Natalya Lvovna - BEKTENOVA, Madina Kenessaryevna
Tradition and Identity In The Civilizational/Cultural Space of Kazakhstan: Turkic and Islamic Components/ Kazakistan Kültür ve Medeniyetinde Gelenek ve Kimlik: Türk ve İslam Unsurları / Традиция и идентичность в цивилизационном культурном пространстве Казахстана: Тюркский и исламский компоненты
TELEBAYEV, Gaziz Turysbekovich
Continuity in the Use of The Concept of Tengri in Ancient Turkic And Medieval Written Monuments / Eski ve Ortaçağda Yazılı Türk Anıtlarında Tanrı Kavramının Kullanımındaki Süreklilik / Преемственность в употреблении понятия Тенгри в древнетюркских и средневековых памятниках.