2020-05-19
Тарых бөлүмү Адистик сабактары боюнча мамлекеттик сынак 2020
ГУМАНИТАРДЫК ФАКУЛЬТЕТ/EDEBİYAT FAKÜLTESİ
Тарых бөлүмү/Tarih Bölümü
Адистик сабактары боюнча мамлекеттик сынак/Devlet Sınav Soruları
1. Кыргыз элинин келип чыгышы жана калыптанышы тууралуу негизги илимий көз-караштар. Kırgızların ortaya çıkışları ve bununla ilgili ilmi görüşler hakkında bilgi veriniz.
2. Улуу Түрк каганатынын негизделиши жана анын башкаруу системасы, экономикасы, маданияты. Göktürk Kağanlığı’nın kuruluşu, yönetim teşkilatı, ekonomik ve kültürel hayatı hakkında bilgi veriniz.
3. Түркия Республикасы мүчө болгон эл аралык уюмдар жана пакттар кайсылар. Türkiye’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar ve paktlar hangileridir?
4. Енисей Кыргыз мамлекетинин түзүлүшү, экономикасы жана маданияты жөнүндө маалымат бериңиз (VI-VIII-кылымдар). Yenisey Kırgız Devleti’nin kuruluşu, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik hayatı hakkında bilgi veriniz (VI-VIII.Yüzyıllar).
5. Осмон мамлекетинин II. Махмуд мезгилиндеги реформалардын негизги маанисин кыскача аныктап, аталган мамлекеттин жаңы системасын эскиси менен салыштырыңыз. II. Mahmud dönemi Osmanlı reform hareketlerinin temel karakteristiklerini kısaca anlatın ve “Yeni Osmanlı sistemini” eskisiyle karşılaştırınız.
6. Ататүрк мезгилинде Түркиянын көп партиялуулук системага өтүшү боюнча маалымат бериңиз. Atatürk Döneminde Türkiye’nin çok partili hayata geçiş denemeleri hakkında bilgi veriniz.
7. Кыргыз тарыхынын тарыхый жана археологиялык булактары жөнүндө маалымат бериңиз. Kırgız Tarihinin Tarihi ve Arkeolojik Kaynakları hakkında bilgi veriniz.
8. Султан III. Селим мезгилиндеги Низам-ы Жедид кыймылынын негизги максаты жана натыйжасы боюнча кыскача маалымат бериңиз. III. Selim’in Nizâm-ı Cedid hareketinin hedefi neydi, nasıl sonuçlandı kısaca açıklayınız?
9. Экинчи Дүйнөлүк согуш учурунда Түркиянын тышкы саясаты кандай болгон? II. Dünya Savaşı sırasındaki Türkiye’nin dış politikası hakkında bilgi veriniz.
10. Улуу Кыргыз каганатынын курулушу, саясий-экономикалык абалы, географиялык ареалы жана чачырашы. Büyük Kırgız Kağanlığının kuruluşu, siyasi-iktisadi durumu, coğrafyası ve dağılışı.
11. Тимуриддер менен Моголистан мамлекетинин саясий-экономикалык жана маданий байланыштары туурасында маалымат бериңиз. Timurlular ile Moğolistan Devleti arasındaki siyasî, iktisadî ve kültürel ilişkileri hakkında bilgi veriniz.
12. Ататүрк мезгилинде Түркиянын тышкы саясаты кандай болгон. Atatürk zamanında Türkiye’nin dış politikası nasıldı? Değerlendiriniz.
13. Чынгыз хан империясы (XIII-XIV кк.) мезгилиндеги кыргыздар тууралуу маалымат бериңиз. Cengiz Han İmparatorluğu (XIII-XIV yy.) dönemindeki Kırgızlar hakkında bilgi veriniz.
14. Осмон мамлекетинин начарлоо мезгилдеринин башкы себептерин санап бериңиз. Osmanlı Devleti’nin gerilemesinin başlıca sebeplerini maddeler halinde değerlendiriniz.
15. Ататүрктүн коомдук жана укук тармагында киргизген реформалар кайсылар. Atatürk’ün sosyal hayat ve hukuk alanında yaptığı reformları hakkında bilgi veriniz.
16. Кыргыздардын XV-XVI-кылымдардагы Моголистандагы саясий окуяларга катышуулары жана Мухаммед Кыргыздын саясий ишмердиктери жөнүндө маалымат бериңиз. XV-XVI. yüzyıllarda Moğolistan’da siyasî olaylara Kırgızların katılımı ve Muhammed Kırgız’ın faaliyetleri hakkında bilgi veriniz.
17. Карахадар менен селчуктардын арасындагы саясий-экономикалык байланыштар туурасында маалымат бериңиз. Karahanlı ve Selçuklu siyasî, ekonomik ilişkileri hakkında bilgi veriniz.
18. Ататүрктүн принциптери кайсылар. Кыскача маалымат бериңиз. Atatürk İlkeleri nelerdir? Kısaca açıklayınız.
19. Кыргыз-жунгар согуштары. Көкүм бий, Маматкулу, Качыке баатыр, Эр Солтоной. Kırgız ve Cungar (Kalmuk) Savaşları hakkında bilgi veriniz. Köküm Biy, Er Soltonoy, Mamatkulu, Kaçıke Baatır kimlerdir?
20. Кануни Султан Сулайман мезгилиндеги Осмон мамлекетинин негизги өзгөчөлүктөрү жөнүндө маалымат бериңиз. Kanunî Sultan Süleyman dönemi Osmanlı devletinin temel özellikleri nelerdir?
21. Түркия Республикасынын түптөлүшү жана анын мамлекеттик түзүлүшү тууралуу маалымат бериңиз. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ve devlet yapısı hakkında bilgi veriniz.
22. Кыргыз-казак мамилелери (XVIII-кылымдын экинчи жарымынан XIX-кылымдын биринчи жарымына чейин). Жайыл баатыр, Садыр хан, Ормон хан, ж. б. Kırgız-Kazak ilişkileri (XVIII. Yüzyılın ikinci yarısından XIX. Yüzyılın birinci yarısına kadar). Cayıl Baptır, Sadır Han, Оrmon Han vb. hakkında bilgi veriniz
23. Фатих Султан Мехмед жана Осмон мамлекетинин борбордошуусун талдаңыз. Fatih Sultan Mehmet dönemini, Osmanlı devletinin merkezîleşmesi açısından değerlendiriniz.
24. Лозан келишиминин натыйжаларын Мисак-ы Миллийе менен салыштырыныз. Lozan anlaşmasının sonuçlarını Misak-ı Millî ile karşılaştırınız.
25. Кыргыздардын XVIII-кылымдын ортосунан XIX-кылымдын биринчи жарымына чейин Чыгыш Түркстанда саясий окуяларга катышуулары. Кубат бий, Тайлак баатыр, Садык бек. Kırgızların XVIII. Yüzyılın ortasından XIX. Yüzyılın birinci yarısına kadar Doğu Türkistan’daki olaylara katılmaları. Kubat Biy, Taylak Baatır, Sadık Bek.
26. Осмон мамлекетинин жогорулашынын негизги себептерин санап бериңиз. Osmanlı devletinin yükselmesinin belli başlı sebeplerini maddeler halinde değerlendiriniz.
27. Лозан келишиминде чечилбей калган маселелер жана Түркия үчүн оң же терс таасирин тийгизген маселелер жөнүндө маалымат бериңиз. Lozan Barış Antlaşmasında çözüme kavuşturulamayıp daha sonra Türkiye lehinde veya aleyhinde çözümlenmiş meseleler hakkında bilgi veriniz.
28. Кокон хандыгынын түптөлүшү, административдик түзүлүшү жана социалдык-экономикалык абалы. Hokand Hanlığı’nın kuruluşu, devlet teşkilatı ve sosyo-ekonomik hayatı hakkında bilgi veriniz.
29. Ислам тарыхында алгачкы төрт халиф мезгилиндеги Аз. Умардын саясий ишмердүүлүгүн жана анын мамлекеттик реформалары тууралуу маалымат бериңиз. Raşid Halifeler Dönemindeki Hz. Ömer’in siyasî faaliyetleri ve onun devletteki reformları hakkında bilgi veriniz.
30. Лозан тынчтык келишиминин Түркия Республикасынын тарыхындагы орду. Lozan Anlaşması’nın Türkiye Cumhuriyeti tarihi açısından önemini açıklayınız.
31. Россия падышачылыгынын Кыргызстанды каратып алышы жана анын натыйжалары. Атаке баатыр, Боронбай бий, Байтик баатыр, Курманжан датка, Шабдан баатыр, Болот хан. Çarlık Rusya’sının Kırgızistan’ı istilâsı ve onun neticeleri hakkında bilgi veriniz. Atake Baatır, Boronbay Biy, Baytik Baatır, Şabdan Baatır, Kurmancan Datka, Bolot Han kimdir?.
32. Анкара согушу жана анын жыйынтыктары тууралуу маалымат бериңиз. Ankara savaşı ve sonuçları hakkında bilgi veriniz.
33. Экинчи Дүйнөлүк согуштун чыгышынын себептери жана натыйжалары кандай болгон. II. Dünya Savaşının sebep ve sonuçları nelerdir?
34. Кыргызстанда Россиянын оторчул саясатына каршы улуттук боштондук кыймыл. 1916-жылдагы көтөрүлүштүн жүрүшү жана анын мааниси. Мөкүш Шабдан уулу, Канат Абыке уулу. Rusya’nın Kırgızistan’daki sömürgecilik siyasetine karşı millî mücadele; 1916 yılı bağımsızlık hareketleri ve önemi; Möküş Şabdan uulu, Kanat Abıke uulu hakkında bilgi veriniz.
35. Осмон мамлекетинин түптөлүшү жөнүндө маалымат бериңиз. Osmanlı Beyliği’nin kuruluşu hakkında bilgi veriniz.
36. Түркиядагы улуттук күрөшкө Россиянын саясаты кандай болгон. Кыскача аныктаңыз. Rusya’nın Türk Millî Mücadelesi’ne karşı tutumu nasıl olmuştur? Kısaca açıklayınız.
37. XIX-XX-кылымдардагы кыргыз маданиятынын өнүгүшү (Молдо Кылыч, Токтогул , Тоголок Молдо, О. Сыдыков). Kırgız Kültürünün XIX-XX. Yüzyıllardaki gelişimi (Moldo Kılıç, Toktogul, Togolok Moldo, O.Sıdıkov) hakkında bilgi veriniz.
38. Кокон хандыгындагы кыргыздардын ролу. Акбото бий, Ажы бий, Нүзүп бий, Алымбек датка, Мусулманкул, Алымкул аталык. Kırgızların Hokand Hanlığı’ndaki rolü nedir) Akboto Biy, Acı Biy, Nüzüp Biy, Alımbek Datka, Musulmankul, Alımkul Atalık hakkında bilgi veriniz.
39. Түркиядагы улуттук күрөштү аныктаңыз. Мустафа Кемалдын жетекчилигинде кимдерге каршы согуш болгон. Маалымат бериңиз. Milli Mücadele nedir? Mustafa Kemal önderliğinde kimlere karşı yürütülmüştür? Bilgi veriniz.
40. Кыргызстанда Совет бийлигинин орношу жана граждандык согуштун жүрүшү. Kırgızistan’da Sovyet sisteminin kuruluşu ve çıkan iç savaşı anlatınız.
41. Кыргызстандын тарыхый, археологиялык жана этнографиялык булактары тууралуу маалымат бериңиз. Kırgizistan’ın Tarihi, Arkeolojik ve Etnografya kaynakları hakkında bilgi veriniz.
42. Мустафа Кемалдын 1919-жылы 19-майда Самсунга баруусунун мааниси эмне болгон. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı hangi açılardan önemlidir? Açıklayınız.
43. Кыргыз Совет улуттук мамлекетинин негизделиши, өнүгүү этаптары (Тоолуу область, Кара-Кыргыз Автономдуу областы, Кыргыз Автономдуу Советтик Социалисттик Республикасы, Кыргыз Советтик Социалисттик Республикасы). Kırgız Sovyet Millî Devleti’nin kuruluşu ve gelişme aşamaları (Dağlı Bölge, Kara- Kırgız Otonom Vilayeti, Kırgız Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti) hakkında bilgi veriniz.
44. Селжук империясынын түптөлүшү, жогорулашы жана маданияты тууралуу кыскача маалымат бериңиз. Büyük Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu, Yükselişi ve Kültürü hakkında kısaca bilgi veriniz.
45. Севр келишими тууралуу кыскача маалымат бериңиз. Sevr Antlaşması hakkında bilgi veriniz.
46. Кыргызстандын Экинчи Дүйнөлүк согуш жана андан кийинки мезгилдеги саясий-экономикалык жана маданий өнүгүшү (1939-1950 жж.). İkinci Dünya Savaşı ve sonrası dönemlerde (1939-1950) Kırgızistan’ın siyasî, ekonomik gelişmesi hakkında bilgi veriniz.
47. Кыргызстандын сактардын, усундардын, гундардын доору мезгилиндеги социалдык-экономикалык жана саясий турмуш тууралуу маалымат бериңиз. Kırgızistan’da yaşamış Sakaların, Vusunların, Hunların dönemindeki sosyal, iktisadî ve siyasî durum hakkında bilgi veriniz.
48. Улуттук курултайдын ачылышы жана анда кабыл алынган маселелер жөнүндө кыскача маалымат бериңиз. İlk Büyük Millet Meclisi’nin açılışı ve alınan kararlar hakkında kısaca bilgi veriniz.
49. Кыргызстан СССРдин «жогорудан багытталган» реформалар жана кайра куруу мезгилинде (1951-1990 жж.). Kırgızistan SSCB’deki ‘Yukarıdan Yapılan’ reformlar ve perestroyka dönemindeki yeniden yapılanma hakkında bilgi veriniz (1951-1990).
50. Батыш Түрк каганаты, Түргөш каганаты жана алардын маданияты тууралуу маалымат бериңиз. Batı Köktürk Kağanılığı, Türgiş Kağanlığı ve onların kültürü hakkında bilgi veriniz.
51. Осмон мамлекетинин акыркы “Мебусандар мажлисинде” (парламнет) кабыл алынган «Мисак-ы Милли» (Улут келишими) деген эмне? Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin kabul ettiği Misak-ı Millî nedir? Kısaca belirtiniz.
52. Эгемендүү Кыргыз Республикасынын жарыяланышы жана андагы саясий, экономикалык реформалардын жүрүшү (1991-2005 жж.). Egemen Kırgız Cumhuriyeti’nin ilanı ve siyasî-ekonomik reformların yapılışı (1991-2005).
53. Карлуктар жана Карахандардын каганаты тууралуу маалымат бериңиз (мамлекеттик түзүлүшү, коому жана маданияты). Karluklar ve Karahanlılar Devleti hakkında bilgi veriniz (devlet teşkilatı, sosyo-kültürel hayatı ve kültürü).
54. Биринчи дүйнөлүк согуштан кийин Антанта союзуна кирген мамлекеттер Осмон мамлекетине таандык кайсы жерлерди ээлеп алышкан. I. Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri hangi Osmanlı topraklarını işgal etmişlerdir?
55. Кыргызстандагы 2010-жылдын апрель-июнь окуяларынын себетери, жүрүшү жана жыйынтыктары. 2010 yılı Nisan-Haziran aylarında Kırgızistan’da yaşanan olayların ortaya çıkış sebepleri ve sonuçları hakkında bilgi veriniz.
56. Кыргызстандагы байыркы доорлорго тиешелүү материалдык жана руханий маданият. Сел-Үңкүр, Капчыгай, Ак-Чуңкур, Саймалы-Таш. Kırgızistan’daki eski maddî ve manevî kültürüler. Sel-Ünkür, Kapçıgay, Ak-Çunkur, Saymalı Taş.
57. Биринчи Дүйнөлүк согуштун чыгышынын себептерин кыскача аныктап бериңиз. Birinci Dünya Savaşı’nın çıkış sebepleri nelerdir? Kısaca açıklayınız.
58. Кыргызстанда 2005-жылы 24-марттагы «Түстүү революция» жана анын жыйынтыктары. Kırgızistan’da 24 Mart 2005’te yaşanan “Renkli İnkilap” (Tüstüü Revolyutsiya) ve sonuçları hakkında bilgi veriniz.
59. XVI-кылымды Осмон мамлекети тарыхында алган ордун аныктаңыз. XVI. Yüzyılı, Osmanlı tarihi açısından değerlendiriniz.
60. 1945-1991-жылдары арасында Түркиянын эл аралык саясаттагы ролу тууралуу маалымат бериңиз. Türkiye’nin Soğuk Savaş dönemindeki (1945-1991) uluslararası ilişkileri hakkında bilgi veriniz.