Page 6 - Gazete Manas
P. 6
ÖPORTAJ aralık'13
КЫРГЫЗ Canıbek Canızak:
ИНТЕРНЕТИНИН
‘ÇEVRENİZDEKİLERİN
БУЛЬДОЗЕРИ EĞİTİM SEVİYESİNİ
YÜKSELTMEDEN
Алтынай Жумалиева SİZİN EĞİTİMİNİZ
Жыпара Дөөтказы кызы HİÇBİR ANLAM
İFADE ETMİYOR.
Алгачкы кыргыз
тилиндеги интернет
сайтты чыгарган,''веб
желеде'' акча табууну
да биринчилерден болуп
өздөштүргөн Жаныбек
Жанызак менен
таанышып алыңыз.
azattyk.kg Altınay Cumaliyeva
Cıpara Döötkazı kızı
- Саламатсызбы, ошол эле фонд демөөрчүлүк жок. Тескерисинче башка өл- Bilgisayar dilini İngilizce’den Kırgızca’ya
алгач өзүңүздү кылып, сайт ачып беришти. көлөр эмгегимди анча-мынча çeviren Canıbek Canızak, ilk Kırgızca internet
тааныштыра Ошентип 2000- жылы 18-ав- болсо да баалап келишет. Ми- sitesini de Kırgızistan’a kazandırdı.
кетсеңиз? густта “Асаба” гезитинин би- салы,басма сөз жыйынында
ринчи санын сайтка чыгардым. орустар мага “Кыргыз интер- Siz, ilk Kırgızca internet olursam: “Кörüşüü” sözcüğün- Kırgız basma eserlerinin
- Мен өзүмдү жазмакер, бас- нетинин бульдозери” деген sayfasını açtınız. Bu işe nasıl de ü harfi yerine u harfi kulla-
макер деп тааныштырат элем, - Алгач кыргыз сыйлык беришкен. Мындан narak «Korusuu» yazıyorlar. durumu nedir? Kırgız
бирок кесибим боюнча тилчи- алфавитиндеги сырткары интернетти үйрөт- ve ne zaman başladınız? Her şey hazır ellerine verildiği
мин. көн америкалык фонд 150 дол- halde onu doğru kullanmaya internet sitelerinin
"ө", "ү", "ң" лар сыйлык берген. Ал учурда 1998 yılında ben gaze- üşeniyorlar. Koreliler ve Çinliler
- Жазмакер, басмакер тамгаларын терүүдө бул чоң акча эле. Ошол акча te çıkarırken, çok fazla alkol sadece bir harfi yazabilmek için açılması için yardım
деп калдыңыз, менен К.Юдахиндин 5 томдук alıyordum. Bu nedenle gaze- üç dört klavye tuşuna birlikte
жазуучу менен кыйынчылыктар сөздүгүн, Кыргыз-совет эн- tem kapatıldı. Bir gün aniden basıyorlar. Onlar erinmeden edenler oluyor mu?
болдубу? циклопедиясынын 6 томдугун Amerikalı bir vakıfla tanıştım. dillerini en güzel şekilde kulla-
жазмакердин эмне жалпысынан 3 миң бетти сайт- Onlar para ödeyerek insanlara nıyorlar. Kırgızca basılan kitaplar ar-
айырмасы бар? -Албетте, болду. Анткени, ка киргиздим. interneti öğretiyorlardı. Bu olay tıyor. Örneğin Turar, Biyiktik,
клавиатурада ал кезде бул там- beni şaşkına çevirmişti: ‘Kendi Kırgızca bir site yapmak Bakıt ve Maksat yayınları gü-
- Жазмакер менен жа- галар жок болчу. Тамгаларды - Кыргызстандагы kendime niçin bunlar hem para nümüzde birçok kitap basıyor.
зуучунун ортосунда чоң деле жазыш үчүн ар кандай ишарат окуу куралдары verip, hemde kurs veriyorlar’ için büyük emek Yardım edenlerle ilgili çok bir
айырма жок. Болгону СССР белгилерди колдонуп жүрдүм. тууралуу айта dedim. Meğer kendi etrafınız- bilgim yok. Ancak bana yardım
убагында жазуучулар союзуна Бара-бара ал тамгаларды кан- кетсеңиз? daki insanların eğitim seviyesini harcamışsınız. Bütün edenler hiç olmadı.
мүчө болгондор жазуучу деп тип жазууну өздөштүрдүм. yükseltmeden, sizin kendi eği-
саналар эле. Тилекке какршы Кийин "ө", "ү", "ң" тамгаларын - Кыргыз басмасы күндөн- timiniz hiçbir anlam ifade et- bunlar devlet tarafından Son zamanlarda okul
мен ага мүчө болбогондон ки- шрифтке коючу программа күнгө өнүгүп жатат деп айта miyormuş. Onlarında kendine
йин өзүмдү жазмакер эле деп түзүп чыктым. Эми азыр таң алам. “Турар”, “Бийиктик" göre amaçları vardı. Sonuç ola- nasıl değerlendirildi? kitapları üzerinde çok
эсептейм. калам, азыркыларда ардануу "Бакыт”, “Максат” жана баш- rak bu Amerikalı vakıf internet
деген жок, жөнөкөй эле ми- ка басмалар жигердүү иштеп sitesi açmak için bana yardım Genelde ben ödüllere o duruyorsunuz. Bu konuda
- Кыргыз тилиндеги сал: "көрүшүү" деген сөздүн жатышат. Алгач мен дагы жеке etti. 2000 yılında açtığım bu si- kadar çok önem vermem. An-
сайттарды негиздөөгө ордуна “корушуу” деп жазып кызыкчылыгым үчүн китеп чы- tede Asaba Gazetesi’nin birinci cak gerçeği söylemek gerekirse neler söyleyeceksiniz?
алып, окуй беришет.” Баарын гарууну ойлогом. Качан гана sayfasını yayınladım. benim kendi ülkem tarafından
кандайча аралашып чайнап берип атсаң да, ошону мектептердеги китептердин yaptıklarım hiç kayda alınmadı. Ben ilk önce kendi ilgi-
калдыңыз? жуткандан эринишет”(күлүп). абалын көргөндөн кийин бул Kırgız alfabesindeki “ö” Tam tersine benim yaptıkları- lendiğim konularda kitaplar
Мисалы корейлер, кытайлар- оюм өзгөрдү. Тилекке каршы “ü” “n’’(ң) harflerini ma başka ülkelerin az da olsa hazırlıyordum. Okullara gidip
- Алгач 1998 –жылы мен чы? Алардын бир эле тамгасын отуз окуучунун бешөөндө değer verdiklerini gördüm. Ör- kitapların durumunu gördük-
өзүм гезит чыгарчумун, ошол жазыш үчүн үч-төрт клавиату- гана китеп бар экен. Бул шаар- bilgisayarda kullanırken neğin bir basın toplantısında ten sonra düşüncelerim değişti.
эле маалда ичкиликке берилип раны басыш керек. Алар аны дагы мектептен мисал. Ал эми zorluklar yaşadınız mı? Ruslar bana Kırgız İnternetinin Okul öğrencilerinden sadece
кеткем элем. Анын айынан ге- сопсонун эле кылып жатышат. айылдагы мектептерде бул абал Buldozeri diye bir ödül takdim % 70’inin okul kitapları var. Bu
зитим да жабылып калды. Күн- Биздикилерге түшүнбөйсүң... кандай экени айтпасак деле Elbette yaşadım. Çünkü o etti. Bunun dışında bana inter- durum şehirlerde böyle. Köyle-
дөрдүн биринде америкалык белгилүү. Ушундан улам мен ар dönemde klavyelerde bu harfler neti öğreten Amerikalı Vakıf rin durumunu konuşmaya bile
фонд менен байланышып кал- - Кыргыз тилдүү бир окуучуга жеткидей, түссүз yoktu. Bu harfleri yazmak için 150 dolarlık bir hediye çekiyle gerek yok. Ben bu nedenle her
дым. Кызыгы алар акча төлөп, интернет үчүн китептерди, эгерде демөөрчү çeşitli işaretleri kullanıyordum. beni ödüllendirdi. Ben o parayla öğrenciye yetecek kadar renksiz
элге интернетти үйрөтүшөт болсо арзан чыгарып береп, Zamanla o harfleri yazmayı öğ- Yudahi’nin 5 ciltlik sözlüğü ile kitapları sponsorlar bulabilir-
экен. Адеп укканымда:“Эмне эмгегиңиз мамлекет окуучуларга бекер таратууну renebildim. Sonra “ö, ü, n (ң) ” Kırgız Sovyet Ansiklopedisi’nin sem ucuza kendi matbaamda
үчүн булар бекер окутканы аз тарабынан пландарым бар. harflerini klavyeye yerleştirmek 6 ciltlik bölümünden 3000 say- basarak, öğrencilere dağıtmayı
келгенсип, тескеринче акча için bir program geliştirdim. fayı dijital ortama aktararak in- planlıyorum.
төлөп үйрөтүшөт?",-деп ойлоп бааландыбы? Şimdiki gençlere şaşırıyorum. ternet sitesine koydum.
жүрдүм. Алардын да өз кызык- Çok basit bir örnek verecek Bize vakit ayırdığınız için
чылыктары бар экен. Кийин - Негизи,мен сыйлыкка көп
маани бербейм. Бирок, чынын teşekkür ederiz.
айтыш керек, эч ким баалаган
КЫРГЫЗ Canıbek Canızak:
ИНТЕРНЕТИНИН
‘ÇEVRENİZDEKİLERİN
БУЛЬДОЗЕРИ EĞİTİM SEVİYESİNİ
YÜKSELTMEDEN
Алтынай Жумалиева SİZİN EĞİTİMİNİZ
Жыпара Дөөтказы кызы HİÇBİR ANLAM
İFADE ETMİYOR.
Алгачкы кыргыз
тилиндеги интернет
сайтты чыгарган,''веб
желеде'' акча табууну
да биринчилерден болуп
өздөштүргөн Жаныбек
Жанызак менен
таанышып алыңыз.
azattyk.kg Altınay Cumaliyeva
Cıpara Döötkazı kızı
- Саламатсызбы, ошол эле фонд демөөрчүлүк жок. Тескерисинче башка өл- Bilgisayar dilini İngilizce’den Kırgızca’ya
алгач өзүңүздү кылып, сайт ачып беришти. көлөр эмгегимди анча-мынча çeviren Canıbek Canızak, ilk Kırgızca internet
тааныштыра Ошентип 2000- жылы 18-ав- болсо да баалап келишет. Ми- sitesini de Kırgızistan’a kazandırdı.
кетсеңиз? густта “Асаба” гезитинин би- салы,басма сөз жыйынында
ринчи санын сайтка чыгардым. орустар мага “Кыргыз интер- Siz, ilk Kırgızca internet olursam: “Кörüşüü” sözcüğün- Kırgız basma eserlerinin
- Мен өзүмдү жазмакер, бас- нетинин бульдозери” деген sayfasını açtınız. Bu işe nasıl de ü harfi yerine u harfi kulla-
макер деп тааныштырат элем, - Алгач кыргыз сыйлык беришкен. Мындан narak «Korusuu» yazıyorlar. durumu nedir? Kırgız
бирок кесибим боюнча тилчи- алфавитиндеги сырткары интернетти үйрөт- ve ne zaman başladınız? Her şey hazır ellerine verildiği
мин. көн америкалык фонд 150 дол- halde onu doğru kullanmaya internet sitelerinin
"ө", "ү", "ң" лар сыйлык берген. Ал учурда 1998 yılında ben gaze- üşeniyorlar. Koreliler ve Çinliler
- Жазмакер, басмакер тамгаларын терүүдө бул чоң акча эле. Ошол акча te çıkarırken, çok fazla alkol sadece bir harfi yazabilmek için açılması için yardım
деп калдыңыз, менен К.Юдахиндин 5 томдук alıyordum. Bu nedenle gaze- üç dört klavye tuşuna birlikte
жазуучу менен кыйынчылыктар сөздүгүн, Кыргыз-совет эн- tem kapatıldı. Bir gün aniden basıyorlar. Onlar erinmeden edenler oluyor mu?
болдубу? циклопедиясынын 6 томдугун Amerikalı bir vakıfla tanıştım. dillerini en güzel şekilde kulla-
жазмакердин эмне жалпысынан 3 миң бетти сайт- Onlar para ödeyerek insanlara nıyorlar. Kırgızca basılan kitaplar ar-
айырмасы бар? -Албетте, болду. Анткени, ка киргиздим. interneti öğretiyorlardı. Bu olay tıyor. Örneğin Turar, Biyiktik,
клавиатурада ал кезде бул там- beni şaşkına çevirmişti: ‘Kendi Kırgızca bir site yapmak Bakıt ve Maksat yayınları gü-
- Жазмакер менен жа- галар жок болчу. Тамгаларды - Кыргызстандагы kendime niçin bunlar hem para nümüzde birçok kitap basıyor.
зуучунун ортосунда чоң деле жазыш үчүн ар кандай ишарат окуу куралдары verip, hemde kurs veriyorlar’ için büyük emek Yardım edenlerle ilgili çok bir
айырма жок. Болгону СССР белгилерди колдонуп жүрдүм. тууралуу айта dedim. Meğer kendi etrafınız- bilgim yok. Ancak bana yardım
убагында жазуучулар союзуна Бара-бара ал тамгаларды кан- кетсеңиз? daki insanların eğitim seviyesini harcamışsınız. Bütün edenler hiç olmadı.
мүчө болгондор жазуучу деп тип жазууну өздөштүрдүм. yükseltmeden, sizin kendi eği-
саналар эле. Тилекке какршы Кийин "ө", "ү", "ң" тамгаларын - Кыргыз басмасы күндөн- timiniz hiçbir anlam ifade et- bunlar devlet tarafından Son zamanlarda okul
мен ага мүчө болбогондон ки- шрифтке коючу программа күнгө өнүгүп жатат деп айта miyormuş. Onlarında kendine
йин өзүмдү жазмакер эле деп түзүп чыктым. Эми азыр таң алам. “Турар”, “Бийиктик" göre amaçları vardı. Sonuç ola- nasıl değerlendirildi? kitapları üzerinde çok
эсептейм. калам, азыркыларда ардануу "Бакыт”, “Максат” жана баш- rak bu Amerikalı vakıf internet
деген жок, жөнөкөй эле ми- ка басмалар жигердүү иштеп sitesi açmak için bana yardım Genelde ben ödüllere o duruyorsunuz. Bu konuda
- Кыргыз тилиндеги сал: "көрүшүү" деген сөздүн жатышат. Алгач мен дагы жеке etti. 2000 yılında açtığım bu si- kadar çok önem vermem. An-
сайттарды негиздөөгө ордуна “корушуу” деп жазып кызыкчылыгым үчүн китеп чы- tede Asaba Gazetesi’nin birinci cak gerçeği söylemek gerekirse neler söyleyeceksiniz?
алып, окуй беришет.” Баарын гарууну ойлогом. Качан гана sayfasını yayınladım. benim kendi ülkem tarafından
кандайча аралашып чайнап берип атсаң да, ошону мектептердеги китептердин yaptıklarım hiç kayda alınmadı. Ben ilk önce kendi ilgi-
калдыңыз? жуткандан эринишет”(күлүп). абалын көргөндөн кийин бул Kırgız alfabesindeki “ö” Tam tersine benim yaptıkları- lendiğim konularda kitaplar
Мисалы корейлер, кытайлар- оюм өзгөрдү. Тилекке каршы “ü” “n’’(ң) harflerini ma başka ülkelerin az da olsa hazırlıyordum. Okullara gidip
- Алгач 1998 –жылы мен чы? Алардын бир эле тамгасын отуз окуучунун бешөөндө değer verdiklerini gördüm. Ör- kitapların durumunu gördük-
өзүм гезит чыгарчумун, ошол жазыш үчүн үч-төрт клавиату- гана китеп бар экен. Бул шаар- bilgisayarda kullanırken neğin bir basın toplantısında ten sonra düşüncelerim değişti.
эле маалда ичкиликке берилип раны басыш керек. Алар аны дагы мектептен мисал. Ал эми zorluklar yaşadınız mı? Ruslar bana Kırgız İnternetinin Okul öğrencilerinden sadece
кеткем элем. Анын айынан ге- сопсонун эле кылып жатышат. айылдагы мектептерде бул абал Buldozeri diye bir ödül takdim % 70’inin okul kitapları var. Bu
зитим да жабылып калды. Күн- Биздикилерге түшүнбөйсүң... кандай экени айтпасак деле Elbette yaşadım. Çünkü o etti. Bunun dışında bana inter- durum şehirlerde böyle. Köyle-
дөрдүн биринде америкалык белгилүү. Ушундан улам мен ар dönemde klavyelerde bu harfler neti öğreten Amerikalı Vakıf rin durumunu konuşmaya bile
фонд менен байланышып кал- - Кыргыз тилдүү бир окуучуга жеткидей, түссүз yoktu. Bu harfleri yazmak için 150 dolarlık bir hediye çekiyle gerek yok. Ben bu nedenle her
дым. Кызыгы алар акча төлөп, интернет үчүн китептерди, эгерде демөөрчү çeşitli işaretleri kullanıyordum. beni ödüllendirdi. Ben o parayla öğrenciye yetecek kadar renksiz
элге интернетти үйрөтүшөт болсо арзан чыгарып береп, Zamanla o harfleri yazmayı öğ- Yudahi’nin 5 ciltlik sözlüğü ile kitapları sponsorlar bulabilir-
экен. Адеп укканымда:“Эмне эмгегиңиз мамлекет окуучуларга бекер таратууну renebildim. Sonra “ö, ü, n (ң) ” Kırgız Sovyet Ansiklopedisi’nin sem ucuza kendi matbaamda
үчүн булар бекер окутканы аз тарабынан пландарым бар. harflerini klavyeye yerleştirmek 6 ciltlik bölümünden 3000 say- basarak, öğrencilere dağıtmayı
келгенсип, тескеринче акча için bir program geliştirdim. fayı dijital ortama aktararak in- planlıyorum.
төлөп үйрөтүшөт?",-деп ойлоп бааландыбы? Şimdiki gençlere şaşırıyorum. ternet sitesine koydum.
жүрдүм. Алардын да өз кызык- Çok basit bir örnek verecek Bize vakit ayırdığınız için
чылыктары бар экен. Кийин - Негизи,мен сыйлыкка көп
маани бербейм. Бирок, чынын teşekkür ederiz.
айтыш керек, эч ким баалаган
