2022-02-07
Көк-Таш күмбөзүндөгү археологиялык казуулар
Кыргызстандын Кочкор аймагында жайгашкан Көк-Таш жералты күмбөзү, 1988-жылы силаж чукурунун курулушу учурунда жергиликтүү тургундар тарабынан тесадуфен табылган. Андан бери ал бир нече жолу тонолгон, анын натыйжасында күмбөздүн куполу жана дубалдын бөлүктөрү талкалангантабылган. Kүмбөз тик бурчтуу жана чарчы пландуу эки түрдүү өлчөмдөгү бөлмөдөн турат. Kүмбөздүн дубалдары төрт негизги багыт боюнча жайгаштырылган. Kүмбөз терракотадан жасалган төрт бурчтуу кыш менен курулган. Бул тик бурчтуу кирпич да, кыязы кирпичтин катарларынын ортосундагы байланыштарды сактоо үчүн колдонулган деп эсептелет. Имараттын өткөөл элементтерин, конструкциясын, көмүлгөн чуңкурун жана курулуш материалдарын талдоонун негизинде жана радиокөмүртектөөнүн жыйынтыктарын эске алуу менен kүмбөздүн датасы XI. жана XIII. кылымдар аралыгында курулганын айтуу туура болот. Казуу иштери жана кошумча иштер аяктагандан кийин айкын жыйынтык чыгат. Эстелик Кыргызстандын аймагындагы белгилүү эки бөлмөлүү биринчи жер астындагы күмбөз болуп саналат. Ал ошондой эле архаикалык жана жаңы архитектуралык-археологиялык өзгөчөлүктөр жана экинчи бөлмөдө табылган нефрит плиталарынын бар экендиги менен өзгөчөлөнөт.
