Теология

Көңүл буруңуз!

Бул жерде берилген суроолор мисал катары келтирилген. Экзамендеги ошол эле суроолорду көтөрүүнүн кажети жок. Окшош же жакын суроолор пайда болушу мүмкүн.

 

МАМЛЕКЕТТИК ЭКЗАМЕН-ҮЛГҮЛҮҮ СУРООЛОР

TEFSİR

  1. Tefsir, te’vil, tercüme ve meâl terimlerini açıklayınız. Bunlar arasında ne gibi farklılıklar vardır? Yazınız. / Тафсир, тавиль, котормо жана меал деген терминдерди түшүндүрүп бергиле. Булардын кандай айырмалары бар? Жазгыла.
  2. Rivayet tefsiri ne demektir? 5 adet rivayet tefsirini müfessirlerinin adı ile birlikte yazınız. Dirayet tefsiri ne demektir 5 adet dirayet tefsirini müfessirlerinin adı ile birlikte yazınız. / Риваят тафсири деген эмне? 5 тафсирди муфассирлердин аттары менен кошо жазгыла. Дираят тафсири деген эмне? 5 тафсирди муфассирлердин аттары менен кошо жазгыла.
  3. Muhkem ve müteşabih ayetler ne demektir? Müteşabih ayetlerin te’vil edilmesi konusunda Selef ve Halef âlimlerinin görüşlerini yazınız. / Мухкам жана муташабих аяттары деген эмне? Муташабих аяттарын тавиль кылуу туурасында салаф жана халаф аалымдардын көз караштарын жазыңыз.
  4. Sûrelerin Mekkî ve Medenî olarak ikiye ayrılmasındaki ölçü nedir? Mekkî ve Medenî surelerin özellikleri nelerdir? 5 tane Mekkî sûre, 5 tane Medenî sûre adını yazınız. / Кайсы критерий боюнча сүрөлөр меккий жана маданий болуп болунөт? Меккий жана маданий сүрөлөрдүн өзгөчөлүктөрү эмне? 5 меккий жана 5 маданий сүрө аттарын жазыңыз.
  5. “Esbâb-ı nüzul” ne demektir. Nüzul sebeplerini bilmenin Kur’an-ı Kerim’in anlaşılmasındaki önemini ve faydalarını yazınız. / Асбаб ан-нузуль деген эмне. Нузуль себептерин билүү Куранды түшүнүүдө болгон маанилүүлүгү жана пайдалары тууралуу жазыңыз.
  6. Kur’an-ı Kerim’in Mushaf haline getirilmesi hangi ihtiyaçtan doğmuştur? Bu faaliyette kimler görev almış ve Kur’an-ı nasıl cem etmişlerdir (derlemişlerdir)? / Куранды бир мусхаф абалына алып келүүгө эмне себеп болгон? Бул процесте кимдер орун алган, Куран кандай таризде топтолгон (жам кылынган)?
  7. Tefsir tarihi sürecinde ortaya çıkan “tefsir ekolleri” nelerdir? Bu ekollerden 5 tanesinin adını yazınız ve kısaca tanıtınız. / Тафсир тарыхы этаптарында пайда болгонтафсир мектептери кайсы? Бул мектептерден бешөөнүн аттарын жазып, ар бир мектеп тууралуу кыскача маалымат бериңиз.
  8. Ayetlerin ve sûrelerin Kur’an içindeki tertibi (sıralaması) nasıl yapılmıştır? Bilgi veriniz. / Курандын ичиндеги аят жана сүрөлөрдун тартиби (кезеги) кандай коюлду? Маалымат бериңиз.

 

HADİS

  1. Hz. Peygamber döneminde “hadislerin yazılması” hakkında bilgi veriniz. Hz. Peygamber ve sahabe döneminde neler yazılmıştır? Örnek veriniz. / Аз. Пайгамбардын доорунда “хадистердин жазылуусу” жөнүндө маалымат бериңиз. Аз. Пайгамбар жана сахаба доорунда эмнелер жазылган? Мисал бериңиз.
  2. Mütevâtir hadis ne demektir? Bir hadisin mütevâtir olmasının şartları nelerdir? Bir mütevâtir hadis örneği veriniz. / Мутаватыр хадис деген эмне? Мутаватыр хадистин шарттары кайсылар? Мутаватыр хадиске мисал бериңиз.
  3. “Sahih hadisin” tarifini yaparak, bir hadisin sahih olabilmesi için gereken şartları söyleyiniz. / Сахих хадистин аныктамасын жана сахих болушундагы шарттарды айтып бериңиз.
  4. “Tedvinü’l-Hadis ne demektir? Ne zaman başlamıştır? Bilgi veriniz. Hicrî ikinci ve üçüncü asırda hangi türde hadis kitapları yazılmıştır? / Тадвинү-л хадис деген эмне? Качан башталган? Түшүндүрүп бериңиз. “Тадвинү-л хадис” деген эмне жана качан башталган? Хижра жыл санагы боюнча II-III кылымдарда кайсыл түрдөгү хадис жыйнактары жазылган?
  5. Mevzû (uydurma) hadis ne demektir? Bir hadisin uydurma olduğu nasıl anlaşılabilir?/ Мавдуъ (токума) / Жалган хадис деген эмне? Бир хадистин мавдуъ / жалган экенин кантип билсек болот?
  6. Hadis tahammül (öğrenme ve öğretme) yolları nelerdir kısaca açıklayınız. / “Тахаммулу-л хадис” (хадисти үйрөнүү ж/а үйрөтүү) жолдору кайсылар?Кыскача түшүндүрмө бериңиз?
  7. Hadis râvisinde bulunmaması gereken 10 kusur (metâin-i aşere) nedir? Sıralayınız. / Хадис раависинде болбоосу талап кылынган 10 кемчилик (матааъин-и ъашара) эмне? Ирети менен жазыңыз?
  8. Temel hadis kaynakları olan Kütüb-i Tis‘a (Dokuz Ana Hadis kitabı) hangileridir? Yazarları ile birlikte bu kitapların isimlerini sıralayınız. / “Кутуб-и Тисъа” (негизги тогуз хадис жыйнагы) кайсылар жана аларды авторлору менен бирге тизмектеп жазгыла?

 

İSLAM HUKUKU

  1. “Fıkıh” ile “Fıkıh Usulü’nün” (Usul-i Fıkıh) tanımlarını yaparak aralarındaki farkı söyleyiniz. / Фикх” жана “фикх усулу” илиминин аныктамаларын жазып, экөөнүн ортосундагы айырмаларды атагыла.
  2. Mütevâtir Sünnet ve Âhâd Sünnet nedir? Tanımlayarak delil olarak kabul edilebilecek alanları ve hükümleri hakkında bilgi veriniz. / Мутаватир сүннөт жана ахад сүннөт деген эмне? Бул экөөнүн аныктамасын жазгыла жана далил боло алган тармактарын жана өкүмдөрү жөнүндө маалымат бергиле.
  3. Teklîfî hükümlerden “Farz” ve “Vacib”in tariflerini yaparak aralarındaki farkı ve hükümlerini belirtiniz. / Таклифи өкүмдөрдөн болгон “Фарз” жана “Важиптин” аныктамасын жазгыла жана экөөнүн ортосундагы айырмалар, өкүмдөр тууралуу маалымат бергиле.
  4.  İslam hukukunun fer’î delillerinden “ıstıshab”ı örnekle açıklayınız. / Ислам укугундагы фари далилдерден болгон “истисхабды” мисалдар берип кыскача маалымат бергиле.
  5. Bir nikâh akdinin gerçekleşebilmesi için gerekli şartları izah ediniz. / Нике келишиминин дурус болушу үчүн керектүү шарттарды атап бергиле.
  6. Kocası ölen veya boşanan bir kadının yeni bir evlilik yapabilmesi için beklemesi gereken iddet süreleri hakkında bilgi beriniz. / Күйөөсү каза болгон же күйөөсү менен ажырашкан аялдын башка бирөөгө турмушка чыгуу үчүн күткөн идданын мөөнөтү тууралуу маалымат бергиле.
  7. Bir kızın, velisinin izni olmadan gerçekleştirdiği evliliğin hukuki durumu hakkında mezheplerin görüşlerini delillerle izah ediniz. / Мурда турмушка чыкпаган бир кыздын (жубан эмес) валисинин уруксааты жок эле турмушка чыгуусунун абалы тууралуу мазхабдардын көз караштарын далилдери менен атап кыскача айтып бергиле.
  8. İslam ceza hukukunun temel prensipleri hakkında bilgi veriniz. / Ислам жаза укугунун негизги принциптери туурасында маалымат бергиле.

 

KELÂM

  1. Mutezile’nin İslam düşüncesine katkıları nelerdir? / Мутазиланын Ислам ой жүгүртүүсүнө кошкон салымы кандай?
  2. Ashabu’r-reyin temel özellikleri nelerdir? / Асхаабу Рейдин негизги өзгөчөлүктөрү кандай?
  3. Mâtürîdî’ye göre bilgi kaynakları nelerdir? Açıklayınız. / Матуридинин көз карашы боюнча  маалымат булактары кайсылар? Түшүндүрмө бериңиз.
  4. Mürtekib-i kebire (büyük günah işleyen kimse) ile ilgili Hâricîler’in, Mutezile’nin, Mürcie’nin ve Ehl-i Sünnet’in görüşlerini yazınız. / Муртакиб-и Кабира (чоң күнөө кылган адам) жөнүндө Харижиттер, Мутазила, Муржиенин жана Ахли Сүннөттүн көз-караштарын жазыңыз.
  5. Allah’ın varlığının delillerinden olan hudüs delilini açıklayınız. / Алланын бар экендигинин далилдеринен бири болгон худус далилдерин түшүндүрүп бериңиз.
  6. Müşebbihe ve Mücessime’nin haberî sıfatlarla ilgili inanışlarını açıklayınız. / Мушаббаха жана Мужассиманын хаберий сыпаттарга байланыштуу ишенимдерин түшүндүрүп бериңиз.
  7. Ru’yetullah (Allah’ın ahirette görülmesi) ile ilgili Ehl-i Sünnet ve Mutezile arasındaki görüş ayrılıklarını açıklayınız. / Ахли Сүннөт менен Мутазиланын Руятуллахка (Аллахты акыретте көрүү) байланыштуу пикир келишпестиктерин түшүндүрүп бериңиз.
  8. Deistlerin peygamberliği kabul etmeme nedenleri nelerdir? / Дейисттердин пайгамбарлыкты кабыл албашынын себеби эмнеде?

 

MEZHEPLER TARİHİ

  1. Mezhepler Tarihi ile ilgili kaynak eserlerin özellikleri nelerdir? Kısaca açıklayınız. / Мазхаптар тарыхына байланыштуу булактардын өзгөчөлүктөрү кандай? Кыскача түшүндүр бергиле.
  2. Mutezile mezhebinin beş esasını yazarak el-Va’d ve’l-vaîd prensibini açıklayınız. / Мутазила мазхабынын беш принцибин жазып, аль-Ваъд ва'л-ваид принцибин түшүндүрүп бергиле.
  3. Mezheplerin doğuşunda etkili olan sebepleri sayarak bunlardan insan unsuru hakkında bilgi veriniz. / Мазхаптардын пайда болушунда таасирин тийгизген факторлорду атап, булардын ичинен адам фактору жөнүндө маалымат бергиле.
  4. Cemel ve Sıffin Savaşları’nın mezheplerin doğuşundaki etkisini açıklayınız. / Жемел жана Сыффын согуштарынын мазхаптардын пайда болушунда тийгизген таасирлерин айтып бергиле.
  5. İmamiyye Şiası’nın imamet anlayışını açıklayınız. / Имамиййанын шиасынын «имамат» түшүнүгүн түшүндүрүңүз.
  6. Ehl-i Sünnet’in Müslümanlar arasında yaygın/hâkim mezhebe dönüşmesinin sebeplerini yazınız. / Ахли сунна мазхабынын мусулмандар арасында кеңири жайылышындагы себептерин жазгыла.
  7. İmamiyye Şiası ile Zeydiyye mezhebinin imamet görüşlerini karşılaştırmalı olarak açıklayınız. / Имамиййа жана Зайдия мазхабынын имаматтык көз караштарын салыштырмалуу түрдө түшүндүрүп бергиле.
  8. Cebrî ve Kaderî düşüncenin ne anlama geldiğini açıklayınız. / Жабрий жана Кадарий түшүнүгүнүн кандай маанини берерин түшүндүрүп бергиле