Page 15 - Gazete Manas
P. 15
SAĞLIK 15
“Кесарево”энелердин эркиби же Mart'14
дарыгерлердин айтуусу менен болобу?
Айнура Абдиназар кызы
Sezeryanla Doğum Aynura Abdinazar kızı
Техника дейбизби, адис дей- басымдуулук кылганы менен SEZERYAN / КЕСАРЕВО Teknolojinin geliştiği, mesleklerin çoğaldığı, yeni Акыркы учурда
бизби баардык жактан жетиш- акырындык менен ошого ба- buluşların her geçen gün arttığı her yönden ihtiya- өлкөбүздө кесарево
түү болгон бул доордо ачылыш- ратабыз. Экинчи себеп адис- cımızı karşılayan bu dönemde problemlerin fazla-
тардын санынан да көйгөйлөр тердин көбөйүүсү. Азыр элет laştığını görmekteyiz. Bu sorunlardan biri olan se- жолу менен
көбөйүп бараткандай. Ошол жеринде терапевт аз болушу zeryan ile doğum hakkında Jinekolog Damira hanı- төрөгөндөрдүн саны
маселердин бири болгон кеса- мүмкүн, а гинекологдор же- ma sorduğumuzda şöyle cevap verdi: ‘Sezeryan do-
рево тууралуу гинеколог Да- тиштүү деңгээлге чыкты. Эгер ğumun iki hali var. Birincisi kesinlikle sezeryan do- көбөйүүдө. Айрым
мира айымга кайрылганыбызда гинекологдор 10 аялдын экөө- ğum hali. Annenin kalça kemiği küçük olduğunda, айымдар бул ыкма
ал мындай деди: сүн кесарево жолу менен тө- çocuğun başı büyük olduğunda, doğuma kadar ço-
рөттү деп эсептегенде кесаре- cuk anne rahminden ayrıldığı zaman, anne karnında менен төрөөнү
-"Кесаревонун 2 учуру бар. во болгондордун саны көп деп çocuğun kalbinin hasta olduğu durumlarda, çocuğun туура көрүшсө,
Биринчиси, абсолюттук түр- айтылышы мүмкүн. Ошентсе anne karnındaki duruşu yanlışsa hamile kadın sezer- кээ бирлеринин
дө эне ушул жол аркылуу гана да өлкөдө энелердин басымдуу yan yolu ile doğum yapar. İkinci durum ise doğum пикиринде врачтар
төрөйт. Эненин жамбаш сөөгү бөлүгү өз алдынча төрөгөндөр zamanı annenin durumu kötüye gitmesi, kalbinde
кууш болсо, баланын салма- деп эсептесек болот. Дагы бир problem varsa, tansiyonunun çıkışı gibi zamanlarda акча табуу
гы чоң болсо, төрөткө чейин себеби адистердин көбөйүүсү- anneyi de, çocuğu da kurtarmak için sezeryan ame- үчүн кесарево
бала тондон бөлүнгөн учурда, нөн улам кесарево көбөйдү деп liyat yapılır’ dedi. жасашат. Ал эми
эненин ичинде баланын жүрө- айтууга болот,-дейт медайым дагы башкалары
гүнүн начарлоосу, туура эмес Дамира. Halk arasında yukarıdaki sebeplerden dolayı se-
жайгашуусу-бул учурда кош zeryan yolu ile çocuğu aydınlık dünyaya getiren va- Батыштан
бойлуу аял кесаревого дуушар Азыркы учурда кесаревого kitler çok. Onlardan birtanesi Elnura Abdurasulova таасирленип
болот. Экинчи учуру, төрөт дуушар болгондор көбөйдү деп neden sezeryan ile doğum yaptığını anlattı: ‘Her za- жатабыз деген
мезгилинде эненин акыба- жатабыз, ал эми чоң энелери- manki gibi işe gidip, biraz başım ağrımasından do- пикирлерин
лы оорлошуп баратса, жүрөк биз операция аркылуу төрөө layı tansiyonumu ölçtürmek için en yakın hastane- айтышат. Жогоруда
оорусу, кан басымдын жогору- дегенди уккан да эмес, деги ал ye gittim. Orada bana tansiyonumun yüksek olduğu- келтирилген
лашы сыяктуу учурларда энени убакта төрөөнүн башка ыкма- nu ve acilen doğumhaneye gitmem gerektiğini söyle- себептерден
да, баланы да аман сактап калуу лары болсо керек. Бул тууралуу diler. Orada bir saat yattıktan sonra ameliyata hazır- башка дагы кандай
үчүн операция жолу колдону- улуу муундун өкүлү Сайракан ladılar. Tansiyonumun çok yüksek olması çocuğuma себептер болушу
лат",-деп билдирет медайым. апа кызыктуу маек курду. Анын da, bana da tehlike arz ettiğini sölediklerinde ameli- мүмкүн? Мына ошону
айтымында илгери кесарево yatı hemen kabul ettim. Sezeryanla doğumumu ya- изилдеп көрүүнү
Коомубузда жогорудагыдай деген түшүнүк бизде такыр pan doktor benden bir som dahi almadı. Doktorlar-
себептерден улам кесарево жок болчу. Энелер оңой-олтоң dan çok memnun kaldım’ dedi. чечтик.
менен баланы жарык дүйнөгө эле төрөп, 10-15 күндөн кийин
алып келген учурлар көп. Алар- кадимкидей талаа жумушуна Bu gibi fikirlerden sonra sezeryanla doğumun ço- Ülkemizde sezeryan
дын бири Элнура Абдурасу- чыгып, жайлоодо болсо мал ğaldığı görülüyor. Bu yolun dağılımında birçok sebep ile doğum yapanların
лова операция жолу менен тө- карап, уй саап жумушка бат var. Bu konuda Damira hanım konuya şöyle bakıyor: sayısı gün geçtikçe
рөгөндүгүнүн себебин айтып аралашчу. Ал учурда толгоо artıyor. Bazı kadınlar
берди. келгенде энени боз үйдүн кере- ‘Sezeryanla doğumların artmasında iki önemli se- bu yöntem ile doğum
гесин карматып тургузуп кой- bebi var. Onlardan biri bizim Batıdan etkilenmemiz. yapmayı doğru bulsa
- "Адаттагыдай жумушка ба- чу, азыркыдай жаткырып койчу Çünkü Batının %70-80 civarında kadınları sezer- da, bazılarına göre
рып, бир аз башымдын оору- эмес. Эненин оңой төрөөсү yan ile doğum yapıyor. Onlar doğum sancısının ta-
гандыгынан кан басымымды үчүн чачын оозуна тиштетчү. dına bakmak istemiyor. Doktor ile anlaşma yapıp do- doktorlar maddi
текшертүү үчүн жакын жерде- Бала төрөлөөрдө кайчы, жипти ğumm vakti yaklaştığında sezeryan oluyor. Bu şekil- kazanç elde etmek için
ги бейтапканага бардым. Ал даярдап алчу да, жарыкка чы- de bize sezeryan doğum geçiyor. Fakat bizde doğal
жерден кан басымым жогору гаары менен киндигин кесип, yolla doğurmak daha baskın olsa bile yavaş yavaş se- bu yola başvuruyor.
экенин, тезинен төрөт үйү- калган бөлүгүн тон түшүү үчүн zeryan doğuma yöneliyoruz. İkinci sebep meslekle- Bunların dışında
нө баруу керектигин айтыш- эненин колуна же бутуна бай- rin artması. Günümüzde jinekologlar yeterli sayıya
ты. Төрөт үйүнө барып, бир лап коёт эле. Тонду түшүрүүдө çıktı. Eğer jinekologlar on kadının ikisini sezeryan Batıdan etkilenerek
сааттай жаткандан кийин дагы бир ыкма ийиктин башын yolu ile doğurttuklarında sezeryan olanlarınn sayı- yapıldığını düşünenler
операцияга даярдашты. Кан энеге үйлөтчү. Эгер бала тети- sı çok denmesi mümkün. Oysa ülkemizde annelerin
басымдын өтө жогору болушу ри болсо, ичеги түйүлүп калган ağırlıklı bölümü doğal yollarla doğum yapıyor dersek de var. Yukarıdaki
балама да өзүмө да коркунуч учурда же бала киндигине оро- olur. Bir sebebi de mesleklerin çoğalmasından dolayı sebeplerden başka
алып келээрин айтышканда луп калса эч кандай кесаревосу sezeryan çoğaldı diyebiliriz’ dedi. daha hangi sebepler
каршылыксыз макул болдум. жок эле бир жандыкты союп olabilir? Bunu araştırıp
Кесарево жасаган врач менден ичеги-карынын ысык боюн- Şimdiki zamanda sezeryan doğum yapanlar çoğal- görmeye karar verdik.
бир сом акча алган жок. Мен ча кош бойлуу аялдын ичине dı diyoruz,büyükannelerimiz sezeryan doğumun ne
аларга ыраазы болдум",-дейт таңып, айрымдары арканды olduğunu bilmiyorlar. O dönemde doğum yapmanın
Элнура айым. таңып жаткырып койчу-дейт, başka yolları olsa gerek. Bu konuda büyüklerimizden
Сайракан апа. Sayrakan ana ilginç bir demeç verdi. Onun söylediği-
Мындай пикирлерден кийин ne göre: ‘Önceleri sezeryan doğum diye terim bizde
кесарево ыкмасынын көбөй- Жогоруда көргөнүбүздөй hiç yoktu. Anneler kolaylıkla doğurup 10-15 günden
гөндүгү байкалат. Бул ыкма- кесарево ыкмасы менен тө- sonra günlük hayatına, işine çıkıp yaylada ise hayvan-
нын кулач жайгандыгында бир рөөнүн башкы себеби катары larına bakıp ev işlerini yapıyorlardı. O zamanda do-
нече себептер бар. Ал тууралуу батыштын таасиринен болуп ğum sancısı geldiğinde anne çadırın ortasındaki di-
Дамира айым мындайча баян- аткандыгын айтышат. Ар бир reği kuçaklayıp doğumunu yapıyor. Şimdiki gibi ya-
дайт: улуттун келечеги энелер менен tarak doğum yapmıyordu. Annenin kolay doğum
жаш балдардын саламаттыгы- yapması için saçını ağzına koyup dişlerini sıkıyor-
-Кесаревонун өсүүсүндө 2 нан көз каранды болгондуктан, du. Çocuk doğmadan önce makası, ipi hazırlayıp be-
чоң себеп бар. Алардын бири келечекти ойлогон ар бирибиз bek doğduğu anda göbeğini kesip iple bağlıyorlardı.
биздин Батыштан таасир алып бул маселеге өзгөчө көңүл бу- Göbeğin kalan tarafını annenin koluna yada ayağına
жаткандыгыбыз. Анткени Ба- руубуз абзел. Энелерибиздин bağlıyorlardı. Eğer çocuk ters gelse, çocuk göbek ba-
тыштын 70-80% аялдары ке- саламаттыгы улутубуздун жана ğına takılsa koyun gibi hayvanların bağırsağını anne-
сарево жолу менен төрөшөт. өлкөбүздүн эртенки келечеги. nin karnına bağlıyorlardı. Bazılarına ise urgan bağlı-
Алар толгоодогу оорунун даа- yorlardı’ dedi.
мын таткысы келбейт да, алдын
ала врач менен макулдашып Sezeryanla doğum yapmanın en önemli sebebi Ba-
ай-күнү жакындаганда барып tıdan etkilenmek olduğu söyleniyor. Her bir ülkenin
кесарево жасатышат. Мына geleceği anneler ile çocukların sağlığından sorumlu
ошол бизге келип жатат. Би- olduklarından geleceğini düşünen her birimizin bu
рок, бизде өз алдынча төрөө probleme ciddi bakması gerekiyor.
“Кесарево”энелердин эркиби же Mart'14
дарыгерлердин айтуусу менен болобу?
Айнура Абдиназар кызы
Sezeryanla Doğum Aynura Abdinazar kızı
Техника дейбизби, адис дей- басымдуулук кылганы менен SEZERYAN / КЕСАРЕВО Teknolojinin geliştiği, mesleklerin çoğaldığı, yeni Акыркы учурда
бизби баардык жактан жетиш- акырындык менен ошого ба- buluşların her geçen gün arttığı her yönden ihtiya- өлкөбүздө кесарево
түү болгон бул доордо ачылыш- ратабыз. Экинчи себеп адис- cımızı karşılayan bu dönemde problemlerin fazla-
тардын санынан да көйгөйлөр тердин көбөйүүсү. Азыр элет laştığını görmekteyiz. Bu sorunlardan biri olan se- жолу менен
көбөйүп бараткандай. Ошол жеринде терапевт аз болушу zeryan ile doğum hakkında Jinekolog Damira hanı- төрөгөндөрдүн саны
маселердин бири болгон кеса- мүмкүн, а гинекологдор же- ma sorduğumuzda şöyle cevap verdi: ‘Sezeryan do-
рево тууралуу гинеколог Да- тиштүү деңгээлге чыкты. Эгер ğumun iki hali var. Birincisi kesinlikle sezeryan do- көбөйүүдө. Айрым
мира айымга кайрылганыбызда гинекологдор 10 аялдын экөө- ğum hali. Annenin kalça kemiği küçük olduğunda, айымдар бул ыкма
ал мындай деди: сүн кесарево жолу менен тө- çocuğun başı büyük olduğunda, doğuma kadar ço-
рөттү деп эсептегенде кесаре- cuk anne rahminden ayrıldığı zaman, anne karnında менен төрөөнү
-"Кесаревонун 2 учуру бар. во болгондордун саны көп деп çocuğun kalbinin hasta olduğu durumlarda, çocuğun туура көрүшсө,
Биринчиси, абсолюттук түр- айтылышы мүмкүн. Ошентсе anne karnındaki duruşu yanlışsa hamile kadın sezer- кээ бирлеринин
дө эне ушул жол аркылуу гана да өлкөдө энелердин басымдуу yan yolu ile doğum yapar. İkinci durum ise doğum пикиринде врачтар
төрөйт. Эненин жамбаш сөөгү бөлүгү өз алдынча төрөгөндөр zamanı annenin durumu kötüye gitmesi, kalbinde
кууш болсо, баланын салма- деп эсептесек болот. Дагы бир problem varsa, tansiyonunun çıkışı gibi zamanlarda акча табуу
гы чоң болсо, төрөткө чейин себеби адистердин көбөйүүсү- anneyi de, çocuğu da kurtarmak için sezeryan ame- үчүн кесарево
бала тондон бөлүнгөн учурда, нөн улам кесарево көбөйдү деп liyat yapılır’ dedi. жасашат. Ал эми
эненин ичинде баланын жүрө- айтууга болот,-дейт медайым дагы башкалары
гүнүн начарлоосу, туура эмес Дамира. Halk arasında yukarıdaki sebeplerden dolayı se-
жайгашуусу-бул учурда кош zeryan yolu ile çocuğu aydınlık dünyaya getiren va- Батыштан
бойлуу аял кесаревого дуушар Азыркы учурда кесаревого kitler çok. Onlardan birtanesi Elnura Abdurasulova таасирленип
болот. Экинчи учуру, төрөт дуушар болгондор көбөйдү деп neden sezeryan ile doğum yaptığını anlattı: ‘Her za- жатабыз деген
мезгилинде эненин акыба- жатабыз, ал эми чоң энелери- manki gibi işe gidip, biraz başım ağrımasından do- пикирлерин
лы оорлошуп баратса, жүрөк биз операция аркылуу төрөө layı tansiyonumu ölçtürmek için en yakın hastane- айтышат. Жогоруда
оорусу, кан басымдын жогору- дегенди уккан да эмес, деги ал ye gittim. Orada bana tansiyonumun yüksek olduğu- келтирилген
лашы сыяктуу учурларда энени убакта төрөөнүн башка ыкма- nu ve acilen doğumhaneye gitmem gerektiğini söyle- себептерден
да, баланы да аман сактап калуу лары болсо керек. Бул тууралуу diler. Orada bir saat yattıktan sonra ameliyata hazır- башка дагы кандай
үчүн операция жолу колдону- улуу муундун өкүлү Сайракан ladılar. Tansiyonumun çok yüksek olması çocuğuma себептер болушу
лат",-деп билдирет медайым. апа кызыктуу маек курду. Анын da, bana da tehlike arz ettiğini sölediklerinde ameli- мүмкүн? Мына ошону
айтымында илгери кесарево yatı hemen kabul ettim. Sezeryanla doğumumu ya- изилдеп көрүүнү
Коомубузда жогорудагыдай деген түшүнүк бизде такыр pan doktor benden bir som dahi almadı. Doktorlar-
себептерден улам кесарево жок болчу. Энелер оңой-олтоң dan çok memnun kaldım’ dedi. чечтик.
менен баланы жарык дүйнөгө эле төрөп, 10-15 күндөн кийин
алып келген учурлар көп. Алар- кадимкидей талаа жумушуна Bu gibi fikirlerden sonra sezeryanla doğumun ço- Ülkemizde sezeryan
дын бири Элнура Абдурасу- чыгып, жайлоодо болсо мал ğaldığı görülüyor. Bu yolun dağılımında birçok sebep ile doğum yapanların
лова операция жолу менен тө- карап, уй саап жумушка бат var. Bu konuda Damira hanım konuya şöyle bakıyor: sayısı gün geçtikçe
рөгөндүгүнүн себебин айтып аралашчу. Ал учурда толгоо artıyor. Bazı kadınlar
берди. келгенде энени боз үйдүн кере- ‘Sezeryanla doğumların artmasında iki önemli se- bu yöntem ile doğum
гесин карматып тургузуп кой- bebi var. Onlardan biri bizim Batıdan etkilenmemiz. yapmayı doğru bulsa
- "Адаттагыдай жумушка ба- чу, азыркыдай жаткырып койчу Çünkü Batının %70-80 civarında kadınları sezer- da, bazılarına göre
рып, бир аз башымдын оору- эмес. Эненин оңой төрөөсү yan ile doğum yapıyor. Onlar doğum sancısının ta-
гандыгынан кан басымымды үчүн чачын оозуна тиштетчү. dına bakmak istemiyor. Doktor ile anlaşma yapıp do- doktorlar maddi
текшертүү үчүн жакын жерде- Бала төрөлөөрдө кайчы, жипти ğumm vakti yaklaştığında sezeryan oluyor. Bu şekil- kazanç elde etmek için
ги бейтапканага бардым. Ал даярдап алчу да, жарыкка чы- de bize sezeryan doğum geçiyor. Fakat bizde doğal
жерден кан басымым жогору гаары менен киндигин кесип, yolla doğurmak daha baskın olsa bile yavaş yavaş se- bu yola başvuruyor.
экенин, тезинен төрөт үйү- калган бөлүгүн тон түшүү үчүн zeryan doğuma yöneliyoruz. İkinci sebep meslekle- Bunların dışında
нө баруу керектигин айтыш- эненин колуна же бутуна бай- rin artması. Günümüzde jinekologlar yeterli sayıya
ты. Төрөт үйүнө барып, бир лап коёт эле. Тонду түшүрүүдө çıktı. Eğer jinekologlar on kadının ikisini sezeryan Batıdan etkilenerek
сааттай жаткандан кийин дагы бир ыкма ийиктин башын yolu ile doğurttuklarında sezeryan olanlarınn sayı- yapıldığını düşünenler
операцияга даярдашты. Кан энеге үйлөтчү. Эгер бала тети- sı çok denmesi mümkün. Oysa ülkemizde annelerin
басымдын өтө жогору болушу ри болсо, ичеги түйүлүп калган ağırlıklı bölümü doğal yollarla doğum yapıyor dersek de var. Yukarıdaki
балама да өзүмө да коркунуч учурда же бала киндигине оро- olur. Bir sebebi de mesleklerin çoğalmasından dolayı sebeplerden başka
алып келээрин айтышканда луп калса эч кандай кесаревосу sezeryan çoğaldı diyebiliriz’ dedi. daha hangi sebepler
каршылыксыз макул болдум. жок эле бир жандыкты союп olabilir? Bunu araştırıp
Кесарево жасаган врач менден ичеги-карынын ысык боюн- Şimdiki zamanda sezeryan doğum yapanlar çoğal- görmeye karar verdik.
бир сом акча алган жок. Мен ча кош бойлуу аялдын ичине dı diyoruz,büyükannelerimiz sezeryan doğumun ne
аларга ыраазы болдум",-дейт таңып, айрымдары арканды olduğunu bilmiyorlar. O dönemde doğum yapmanın
Элнура айым. таңып жаткырып койчу-дейт, başka yolları olsa gerek. Bu konuda büyüklerimizden
Сайракан апа. Sayrakan ana ilginç bir demeç verdi. Onun söylediği-
Мындай пикирлерден кийин ne göre: ‘Önceleri sezeryan doğum diye terim bizde
кесарево ыкмасынын көбөй- Жогоруда көргөнүбүздөй hiç yoktu. Anneler kolaylıkla doğurup 10-15 günden
гөндүгү байкалат. Бул ыкма- кесарево ыкмасы менен тө- sonra günlük hayatına, işine çıkıp yaylada ise hayvan-
нын кулач жайгандыгында бир рөөнүн башкы себеби катары larına bakıp ev işlerini yapıyorlardı. O zamanda do-
нече себептер бар. Ал тууралуу батыштын таасиринен болуп ğum sancısı geldiğinde anne çadırın ortasındaki di-
Дамира айым мындайча баян- аткандыгын айтышат. Ар бир reği kuçaklayıp doğumunu yapıyor. Şimdiki gibi ya-
дайт: улуттун келечеги энелер менен tarak doğum yapmıyordu. Annenin kolay doğum
жаш балдардын саламаттыгы- yapması için saçını ağzına koyup dişlerini sıkıyor-
-Кесаревонун өсүүсүндө 2 нан көз каранды болгондуктан, du. Çocuk doğmadan önce makası, ipi hazırlayıp be-
чоң себеп бар. Алардын бири келечекти ойлогон ар бирибиз bek doğduğu anda göbeğini kesip iple bağlıyorlardı.
биздин Батыштан таасир алып бул маселеге өзгөчө көңүл бу- Göbeğin kalan tarafını annenin koluna yada ayağına
жаткандыгыбыз. Анткени Ба- руубуз абзел. Энелерибиздин bağlıyorlardı. Eğer çocuk ters gelse, çocuk göbek ba-
тыштын 70-80% аялдары ке- саламаттыгы улутубуздун жана ğına takılsa koyun gibi hayvanların bağırsağını anne-
сарево жолу менен төрөшөт. өлкөбүздүн эртенки келечеги. nin karnına bağlıyorlardı. Bazılarına ise urgan bağlı-
Алар толгоодогу оорунун даа- yorlardı’ dedi.
мын таткысы келбейт да, алдын
ала врач менен макулдашып Sezeryanla doğum yapmanın en önemli sebebi Ba-
ай-күнү жакындаганда барып tıdan etkilenmek olduğu söyleniyor. Her bir ülkenin
кесарево жасатышат. Мына geleceği anneler ile çocukların sağlığından sorumlu
ошол бизге келип жатат. Би- olduklarından geleceğini düşünen her birimizin bu
рок, бизде өз алдынча төрөө probleme ciddi bakması gerekiyor.
