2025-06-17
“Kırgızistan’da Girişimcilerin İslami Finans Algısı ve İslami Finans Araçlarını Kullanma Potansiyelleri” Konulu Çalıştay
10 Haziran 2025 tarihinde, bölümümüz öğretim üyeleri tarafından yürütülen “Kırgızistan’da Girişimcilerin İslami Finans Algısı ve İslami Finans Araçlarını Kullanma Potansiyelleri” adlı bilimsel proje kapsamında bir Çalıştay gerçekleştirildi.
Toplantıya Merkez Bankası, ticari bankalar, Mikrokredi Derneği, Uluslararası İslami Finans Araştırma Akademisi “Sarakhsi” Derneği, Sigorta Fonu, Garanti Fonu, özel girişimciler ve diğer üniversitelerden gelen uzmanlar katıldı. Ayrıca iktisat programının yüksek lisans, doktora öğrencileri ve mezunlarından katılımcılar da etkinlikte yer aldı.
Toplantı sırasında canlı ve verimli bir tartışma yapıldı ve birçok değerli öneri sunuldu. En çok öne çıkan sorunlardan biri olarak nitelikli insan kaynağı eksikliği vurgulandı. Bu çerçevede, Üniversitemizin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi bünyesinde İslam Ekonomisi veya İslami Finans alanında bir program ya da bölüm açılması önerildi.
Toplantı genel olarak verimli geçti ve katılımcıların büyük ilgisini çekti. Bu alanın daha iyi anlaşılması için dilbilimciler, ilahiyatçılar ve diğer uzmanlarla iş birliğinin sürdürülmesi gerektiği ifade edildi.
Ayrıca, projenin ikinci aşamasında finansal kurumların İslami finansa yönelik tutum ve algılarının araştırılması gerektiği vurgulandı.
SONUÇ BİLDİRGESİ
Konu: “Kırgızistan’da Girişimcilerin İslami Finansmana Yönelik Algısı ve İslami Finansal Araçların Kullanım Potansiyeli” başlıklı bilimsel araştırma projesi kapsamında düzenlenen çalıştayın sonuç bildirgesidir.
Tarih: 10 Haziran 2025
Yer: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü
1. Genel Bilgi
10 Haziran 2025 tarihinde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü öğretim üyelerinin tarafından yapılan bilimsel araştırma projesi kapsamında bir çalıştay düzenlenmiş olup, çalıştayda Kırgızistan’daki İslami finansmanın mevcut durumu ve geleceği detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Etkinliğe Merkez Bankası, ticari bankalar, mikro finans kuruluşları, sigorta ve garanti fonları, yükseköğretim kurumlarından uzmanlar, sivil toplum kuruluşu temsilcileri, girişimciler, akademisyenler ile lisansüstü öğrenciler katılım sağlamıştır.
Çalıştayın ilk aşamasında proje yürütücüsü Prof. Dr. İbrahim Halil Sugözü tarafından “Faizin anlamı, ortaya çıkışı ve meşruiyeti” başlıklı bir sunum yapıldı. İkinci olarak proje araştırmacısı Doç. Dr. Cunus Ganiev tarafından projenin tanıtımı ve projenin çıktılarının yer aldığı bir sunum gerçekleştirildi. Projenin bir diğer araştırmacısı olan Doç. Dr. Aynura Turdaliyeva’nın yönettiği çalıştayda sunumların ardından katılımcılar söz alarak proje hakkındaki fikirlerini ve İslami finansın geleceğine yönelik önemli düşüncelerini dile getirdiler. Sunumların oldukça ilginç ve önemli olduğunu dile getiren katılımcıların belirttiği temel sorunlar ve öneriler aşağıda gruplandırılmıştır.
2. Temel Sorunlar ve Öneriler
2.1. Nitelikli İnsan Kaynağı Eksikliği
- İslami finansın gelişiminin önündeki başlıca engellerden birinin uzman personel eksikliği olduğu yönünde güçlü bir kanaat ortaya çıkmıştır.
- Üniversitelerde İslam Ekonomisi ve İslami Finans alanlarında uzmanlık programları ve bölümler açılması önerilmiştir. (Akademisyenler ve banka temsilcileri)
2.2. Terminoloji ve Bilgilendirme
- Finansal terimlerin halka daha anlaşılır şekilde uyarlanması gerektiği vurgulanmıştır. Örneğin, “payız (faiz)” kelimesinin yerine daha uygun bir kavram geliştirilmesi önerilmiştir.
- İslami finans hakkında video materyallerin sosyal medya üzerinden yaygınlaştırılması tavsiye edilmiştir. (Sivil toplum kuruluşu temsilcisi ve lisansüstü program öğrencisi)
2.3. Finansal Kurumların Katılımı ve Hukuki Altyapı
- “Ekoİslamik Bank” gibi İslami bankacılık yapan kurumların tam anlamıyla İslami prensiplere göre faaliyet göstermeye başlaması memnuniyetle karşılanmış ve bu sürecin devlet desteği ile güçlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. (Banka temsilcisi)
- İslami Finans literatüründe “Tekafül” olarak bilinen İslami sigorta ürünlerinin Kırgızistan’da uygulanmaya başlaması memnuniyetle karşılanmıştır. (Sigorta şirketi temsilcisi)
2.4. Toplumsal Kabul ve Talep
- Halkın %20-30’unun dini inançları nedeniyle geleneksel finans kaynaklarına başvurmadığı, bu durumun İslami finansman için yüksek bir potansiyel oluşturduğu belirtilmiştir. (Fon temsilcisi)
- Finansal okuryazarlığın yanı sıra İslami finans konusundaki farkındalığın artırılması gerekliliği vurgulanmıştır. (Akademisyenler)
3. Çağrılar ve Gelecek Planları
- Üniversiteler: İslami finans derslerinin iktisat bölümlerinin müfredatlarına eklenmesi ve İslami finans alanında lisans ve lisansüstü eğitim programlarının oluşturulması.
- Finansal Kurumlar: İslami finans hizmetlerinin geliştirilmesi ve İslami finans algısının araştırılması sürecine katılım.
- Proje Sahipleri: Projenin bir sonraki aşamasında finansal kurumların İslami finansmana yönelik tutum ve algılarının derinlemesine incelenmesi.
- Uzmanlar: Din alimleri, din bilimciler, iktisatçılar, finansçılar ve diğer ilgili uzmanlarla iş birliğinin güçlendirilmesi.
- Devlet: İslami finansın yasal ve düzenleyici düzeyde desteklenmesi gerektiği belirtilmiştir. İslami finans ile ilgili bütün çalışmaların devlet düzeyinde desteklenmesi, bürokratik desteklerin verilmesi ve diğer teşvik edici faaliyetlerde bulunması beklenmektedir.
4. Sonuç
Çalıştaya yoğun ilgi gösterilmiştir ve hem sunumlar hem de katılımcıların yorum ve önerileriyle çalıştay oldukça verimli geçmiştir. Önerilerin büyük ölçüde hayata geçirilmesi durumunda, Kırgızistan’da İslami finans sektörünün daha ileri seviyeye taşınacaktır ve girişimciler ve halk için oldukça önemli ve alternatif bir finans kaynağı meydana gelmiş olacaktır. Ortaya çıkan kanaat göstermektedir ki halkın bilinçlendirilmesi yani eğitim başlıca meseledir. Halkın öncelikle devlet eliyle daha doğru bir dini bilgiye sahip olması için eğitim kurumlarında buna göre bir müfredat düzenlemesi gerekmektedir. Dini bilginin doğru bir şekilde aktarılması oldukça önemli olmakla birlikte yeterli değildir. Buna, özellikle üniversite düzeyinde İslam Ekonomisi ve İslami Finans ile ilgili derslerin ilave edilmesi ve Türkiye örneğindeki gibi bu alanlarda lisans ve yüksek lisans programlarının açılması, halkın bilinçlenmesinin yanında nitelikli bir istihdam oluşmasına da büyük katkı sağlayacaktır. Üniversitelerle birlikte özellikle Müftülük ve sivil toplum kuruluşları nezdinde de İslami finans ile ilgili doğru bilgilendirmelerin yapılması çok önemli görülmektedir. Ayrıca Merkez Bankası ve İslami bankalardan beklenen ise bu faaliyetlerin güçlü bir şekilde tanıtılmasına katkı sunmalarıdır. Böylece bilinçli bir toplumun yanında, güçlü bir istihdam altyapısına sahip İslami finans kuruluşları, halkın ve girişimcilerin ihtiyaçlarını doğru bir şekilde karşılayarak, ülkenin kalkınmasında önemli bir rol oynayacaktır.
