Page 15 - Gazete Manas
P. 15
RÖPORTAJ 15

Haziran

özel arşiv ker teker geçmeye gelmişti. dik. Gilgit yaşadığımız yere çok miz olmuştu. Her iki ülkeden de Köyü’ne hepimiz yerleştirileme- Bizim yaşadığımız Pamir böl-
-Pakistan sınırlarına geç- uzaktı. Ben ilk defa motorlu bir olumlu yanıtlar gelmişti. Baba- dik. Büyük bir bölümümüz Ka- gesine yurt dışından araştırmalar
arada görüyordum. arca o zaman binme imkanı bu- mın ve ihtiyar heyetimizin ortak rakündüz Köyü’nde kalırken, bir yapmak üzere gazeteciler, aka-
Ağaçların boyları da çok uzun- tikten sonra ilk olarak ne- labildim. istekleri ile Türkiye’ye gitme ka- kısmımız ise Malatya’da hazırla- demisyenler sürekli olarak ge-
leri gözlemlediniz? Sonraki rarı aldık. Bizim arzumuz üzeri- nan yerlere geçici olarak gönde- lirlerdi. National Geographic ’in
du. Ağaçları izlerken; Bu ağaç- güzergâhınız neresi olmuştu? -Gilgit şehrinde nerede kaldı- ne çok geçmeden Türkiye’den rildik. Biz Karakündüz Köyü’nde ekibi de bizim Pamirli Kırgızla-
ların üzerine çıkılabilir saklam- nız? Burada da sizi hayrete dü- bir heyet gelmişti. Kayıt işleri ta- hemen o sene okula başlamıştık. rın haberini yapmak için 1971’in
baç başta olmak üzere türlü türlü Durmadan dinlenmeden yola şüren yeni şeyler görmüş müy- mamlandıktan birkaç ay sonra Büyüklerimiz de onlar için açı- güzünde gelmişler. Ben tam ola-
oyunlar oynanabilir. Acaba dalla- devam ediyorduk Narköt ismin- dünüz? Türkiye’ye göçümüz gerçekleşti. lan okuma yazma kursuna gidi- rak hatırlamasam da o kapak res-
rında meyveleri de var mıdır gi- de bir yere gelmiştik. yor okuma yazma öğreniyordu. mi çekildiği zamanlar ortalama
dip yakından bi bakabilsem. Bu- Gilgit’te ağabeylerim tarafın- Uçak yolculuğunuz Türkiye Devleti burada tüm ih- 1 buçuk yaşlarında idim. Der-
rada yaşayan çocuklar çok şans- Burası biraz Pamir’i andırı- dan bize bir ev kiralanmıştı. Biz Türkiye’nin hangi şehrinde nok- tiyacımızı karşılıyordu. Bütün ai- gi çıkar çıkmaz babama da oku-
lı olmalı gibi düşüncelere dalıp yordu. Şimdide Temmuz orta- o evde kalmıştık. Sonra çok geç- talandı ? Türkiye hakkındaki lelere geçici olarak maaş bağlan- ması için bir tane gönderilmişti.
dalıp gidiyordum. Karşıya bak- sında yerlerin buzullarla kap- meden de diğer Kırgızlar da Gil- ilk izlenimlerinizi bizimle pay- mıştı. Yeme içme ihtiyaçları da Pamir’de iletişim olanakları kısıt-
tığımda daha çok ağacın bulun- lı olduğu yerden geçiyorduk. git şehrine gelmeye, yakınları- laşır mısınız? gideriliyordu. Türkiye’ye alışma lı olmasına rağmen babama gön-
duğu yemyeşil bir orman gözü- Güzergâhımızın da içinde bu- mızda toplanmaya başlamışlardı. evresinin bir bölümünü bu köy- derilen postalar her zaman eli-
me çarptı. Orman tarafına ge- lunduğu geniş bir alan bu buzul- Kırgızların gelmesiyle bizim için Uçak yolculuğumuz de gerçekleştirdik. ne ulaşırdı. Postacılar iyi bir ödül
çebilmek için derenin kenarın- larla kaplıydı. Bazı yerlerde bu- daha anlamlı daha güzel olmuştu Türkiye’nin Adana şehrinde karşılığında her ay 3 günlük yol
dan karşıya geçmek gerekiyor- zullar erimiş ortasında delikler bu güzel şehir… noktalandı. Tarih 3 Ağustos Salı Ulupamir köyüne ne zaman kat ederek düzenli olarak baba-
du. Göç ekibi olarak o yolu takip oluşmuştu. Narköt Bölgesini 3 gününü gösteriyordu. Benim göç ettiniz? Bölgeye alışma sü- mın postalarını getirirdi. Dergiyi
ederek derenin kenarına kadar saatte zar zor geçtik. Biraz ileri- Gilgit Şehri’nde toplanan Pa- de içinde olduğum 1040 Pamir- recinizden biraz bahseder misi- de ben 6 yaşlarında iken babam
geldik. Gün batmış hava karar- sinde ki yerleşime açık bir alanda mirli Kırgızlar barınma ihtiyaç- li Kırgız o tarihte Adana’ya ayak niz? kendisi göstermişti.
maya başlamıştı. Büyük kayalık- 3 ay kadar ağaç evlerde güz mev- larını nasıl sağladılar? Herhan- basmıştık. Adanalılar davullar
ların olduğu bir yerde geceyi ge- siminin ortalarına kadar kamp gi bir yerden bir kuruluştan yar- zurnalar eşliğinde ellerinde sal- Karakündüz’de geçen 5 yıl Pamir şimdilerde sizin için ne
çirmek için durduk. Hep beraber kurarak yaşamıştık. Pakistan’ın dım alabildiler mi? ladıkları ay yıldızlı bayraklar ile sonrasında sene 1987’i gösterir- ifade ediyor? Fırsat bulursanız
bir şeyler yedikten sonra herkes yazı bizi korkutmuştu. Kışın yak- bayram havasında karşıladılar ken Altındere harasında bizler eğer tekrar gitmeyi düşünür mü-
dinlenmek için çadırlarına gitti. laşması üzerine Göç kervanımız Pamirli Kırgızlar gelmeye baş- bizi uçaktan iner inmez ellerin- için yapılmakta olan Ulupamir sünüz?
Ağabeyimle beraber kayalıkların kaldığı yerden Pakistan’ın iç kıs- ladıkları günden itibaren Birleş- de Türk bayrakları ile bizi karşı- köyüne yerleştirildik. Köyün biz
arasına küçük bir çadır kurmuş- mına doğru ilerlemeye başlamış miş Milletler tarafından mülte- lamaya gelmiş Türk insanlarının taşındığımız zamandaki ismi Al- Biz Pamir’den çıkarken ben 8
tuk çadıra girer girmez o yorgun- bir süre sonra da İmit’e ulaşmış- ci kampları kurulmaya başlan- coşkulu tezahüratlarını duymuş- tındere Köyü idi. Babamın ‘’Ço- yaşında idim. Benim çocuklu-
lukla hemen uyumuşuz. Ertesi tık.1 yıl kadar İmit’te yaşadık. dı. Yetkililer tarafından mülteci tum. Onların tezahüratlarını tam cuklarımız geçmişini unutma- ğumun en güzel anıları Pamir’de
günü uyandığımda Pakistan’da Bir ara göç esnasında gruplara kampında kalan her aileye 1 er, anlayamasam da yüzlerindeki sı- sın nereden geldiğimizi hatırla- kaldı. Pamir’i bugün bile özlüyo-
yaşayan Kırgızların önderi ola- bölünmek zorunda kalan Pamir- 2 şer çadır verilmişti. Her aileye cak ifade ‘’Hoş geldiniz’’ der gi- yalım kabul görürseniz köyümü- rum. Pamir’i düşünmeden geçir-
rak bilinen Canibek Kazı’nın ço- li Kırgızlar burada birleşmişlerdi. belirli miktarda para yardımı ya- biydi. İnsanların bu bakışları bize zün adı Ulupamir köyü olsun.’’ diğim bir günümü hatırlamam.
cukları babam ile görüşmek üze- pılıyordu. güven vermiş bizi mutlu etmeye ricası üzerine bu köyün adı Ulu- Pamir’de yaptığım her şeyi ya-
re geldiklerini öğrendim. - Musaddık Bey İmit’te ya- yetmişti. pamir olarak değiştirildi. Burada şadığım bütün anıları daha dün
şarken Pamir’de olmayan başka Pakistan’da ki kamplarda da belirli bir süre için her ihtiya- gibi hatırlıyorum. Oynadığım
-Caninek Kazı’nın çocukla- neleri keşfettiniz? Neler dikkati- ağır kayıplar vermişsiniz! Bu Adana’da toplama merke- cımız devletimiz tarafından kar- taşı çukuru suyu hemen hemen
rı sık sık ziyaretinize gelir miy- nizi çekmişti? kayıpların oluşmasını nelere zinde kaç gün misafir edildi- şılandı. Türkiye’ye alışma süreci- her şeyi. Yazın arkadaşlarım-
di? Sizin orada olduğunuzu na- bağlıyorsunuz? niz? Sonraki güzergahınız nere- mizin ikinci etabı başlamıştı. la at sırtında oyunlar oynar, ba-
sıl haber almıştı? Burada yaşamaya başladığı- si oldu? Yoldaki anılarınızdan zen de Pamir’in en uç noktaları-
mız ilk günden itibaren yeni yeni Pakistan’da geçen 4 yılda 200’e biraz bahseder misiniz? Taşındığımız o yıllardan baş- na kadar geziler düzenlerdik. Kı-
Hayır, ilk defa görüyordum. şeyler bulmaya keşfetmeye baş- yakın insanımız difteriden hayat- layarak şimdiler de dahi halkı- şın dondurucu soğukta arkadaş-
Gelişleri ziyaretten öte başka se- lamıştım. Mesela hayatımda ilk larını kaybetti. Genellikle kadın Adana’da 2 gün toplama mer- mız geçimlerini başta hayvancı- larımla deve yakalamaya gider
beplerden kaynaklanıyordu. Ba- defa bakkalı burada görmüştüm. ve çocuklar ölüyordu. Önce in- kezinde misafir edildik. İlk gü- lık olmak üzere geçici Köy Ko- sonra yakalar, nihayetinde kos-
bam göç hazırlıkları başladığı sı- Pamir’de hiç bakkal yoktu. Para- sanların vücudunda yaralar olu- nümüz toplama merkezine ge- ruculuğu görevlerini yaparak koca deveyi zapt etmeyi başarır-
ralarda Pakistan’da hatırı sayılır nın ne olduğunu da ne işe yara- şuyordu. Daha sonra tüm vücu- len doktorların hepimizi sırayla sağlamaktadırlar. Bunun yanın dık. Pamir’de biz özgürdük dile-
bir şahsiyet olan Kırgız asıllı Ca- dığını da burada öğrendim. Bak- duna dağılıyordu. Hemen he- sağlık kontrolünden geçirmesiy- da kızlarımız da boş vakitlerin- diğimizi yapardık kimseden bir
nıbek Kazı’ya göç edeceklerini kalın içine her girişimde aklım men herkeste az da olsa bu yara- le son bulmuştu. Bir gün dinlen- de halı kurslarında halı dokuya- zarar gelecek endişesi asla duy-
bildirmişti. Misafirler babam ile başımdan gidiyordu. Hiç gör- lar oluşmuştu. Benim vücudum- dikten sonra ertesi günü erken- rak ailelerine katkıda bulunmak- mazdık. Herkes birbirini tanır-
görüştükten sonra babamın ver- mediğim yiyecekler hiç tatma- da da böyle yaralar vardı. So- den bizim Türkiye’de yaşayacağı- tadır. Az da olsa ticaret ile uğra- dı kimse kimseye bir yanlış yapa-
diği evraklarla beraber yanımız- dığım tatlar süslü paketler içeri- ğuk iklime alışmış insanlar için mız yer olarak seçilen Van’a doğ- şan insanlar da var köyümüzde. mazdı. Özetleyecek olursam Pa-
dan ayrıldılar. Babam devlet ma- sinde burada toplanmıştı. Fırsat havanın bu derece sıcak olması ru otobüslerle konvoy halinde Türkiye'ye gelen Pamir Kırgızla- mir benim cennetimdi. Göç et-
kamlarına irtica talebinde bulun- buldukça bakkalı seyretmeye gi- hava değişikliğine sebep olmuş- hareket ettik. rı, bugün 400’ün üstünde hane, tiğimiz günden sonra bir daha
ma konusunda yardımlarını is- derdim. Bir şey alacak kadar pa- tu. Hem yaşanılan hava değişik- yaklaşık 3850 kişilik bir nüfus ile Pamir’e gidemedim. Son yıllarda
temişti. Biz de oraya kamp kur- ram olmasa bile bakkalın içini liği hem de içme sularının kirli -Van şehrinde ilk olarak nere- halen Ulupamir köyünde yaşa- köyümüzden gidip gelenler olu-
muş gelecek haberleri bekleme- seyretmeye hiç mi hiç doyamaz- olması bu ölümlerin başlıca se- ye yerleştirildiniz? Nasıl karşı- maktadır. yor. Bende ilerleyen zamanlarda
ye başlamıştık. Yaklaşık 1 ay son- dım. Pamir’den Pakistan’a göç bepleri olarak gösterilebilir. İla- landınız? gidip gelmeyi düşünüyorum. Ba-
ra Canıbek Kazı’nın oğulları tek- ederken yolda karşılaştığımız ba- ve olarak ölümlerin yaşandığı o -Musaddık Bey National Ge- zense hayal kırıklığına uğramak-
rar misafirimiz olmuş bu sefer ise bamın eski arkadaşı olan bir tüc- dönemde, hastalıkların tam ola- Altındere ovasındaki inşaa- ographic ’in 1972 Nisan sayısı- tan da korkuyorum. Pamir bırak-
beklenen müjdeli haberlerle be- carın bana hediye ettiği 2 ürpi- rak teşhis edilememesi ve hasta- tı devam eden köyümüz yapıla- nın kapağında resminizin oldu- tığım Pamir olsa bile ben artık 8
raber gelmişlerdi. Bizim kamp ya (Pakistan para birimi) be- lıklara karşı yeteri kadar önlem na kadar Erciş ilçesine bağlı Ka- ğunu öğrendik. Bu resim ne za- yaşında bir çocuk değilim.
kurduğumuz yerin Afganistan ile nim ilk param olmuştu. Bu arada alınamamasını ölümleri artırdı- rakündüz köyünde geçici süre- man nasıl çekilmişti hatırlıyor
Pakistan’ın sınırı olduğunu ve bi- Ağabeylerim Gilgit şehrine gidip ğını söyleyebiliriz. liğine misafir olacaktık. Kalaba- musunuz?
zim de 1 ay kadar orada Pakistan orada bir dükkân kiralayıp tica- lık olduğumuzdan Karakündüz
Devleti’nden irtica talebimizin rete başlamışlardı. Çok geçme- Türkiye’ye göç etme süreciniz
kabulünü beklediğimizi çok son- den bizi de çağırdılar. Bizde on- nasıl gerçekleşti? özel arşiv
ra öğrenecektim. İzinler geldik- ların yanına gitmeye karar ver-
ten sonra şimdi sıra nehirden te- Amerika ve Türkiye’ye res-
mi yollardan sığınma talepleri-
   10   11   12   13   14   15   16