Page 11 - Gazete Manas
P. 11
KÜLTÜR 11
Haziran
Улуу манасчы
Жусуп Мамай
дүйнө салды
Эрнист Кубатов
Темирхан Жолонбеков өздүк архив Кыргыз Эл Баатыры,
кайталангыс талант,
Ысык-Көл облусунун улуу манасчы Жусуп
Каракол шаарындагы Мамай 1-июнь күнү
өзгөчө архитектура таңга маал 96 жаш
менен курулган эл курагында дүйнө
оозунда “Мыксыз
мечит” деген ат менен салды. Манасчынын
таанымал мечит өзүнүн сөөгү кичи мекени
өзгөчөлөгү менен Ак-Чийде жерге
кызыктырып, келген берилди.
туристтердин санын
жүз миңге жеткирген. Улуу манасчы 1918-жылы
Чыгыш Түркстан, азыркы
МЫКСЫЗ Кытай Эл Республикасынын
Шинжаң-Уйгур автономия-
МЕЧИТ ÇivCisaizmii лык районундагы Ак-Чий
Мечиттер бир үлгүдө болуп, жыйырма кишиси менен келип ооданынын Меркеч айы-
бозгулт түскө боёлуп, чатырлары курган экен деген маалыматтар Kırgızistan’ın Temirhan Colonbekov лында туулган. Ал “Манас"
тоголок келип, жалтырак да бар. Карагайларын биздин Karakol şehrindeki эпосунун сегиз урпагына
калайдан салынса, эл ичинде тоолордон эле алып келип, özel inşaat tekniği чейин айткан залкар эле.
“Мыксыз мечит” деген ат менен бутагы жокторун, түзүн Жусуп Мамайдын вариан-
белгилүү Каракол шаарындагы тандашып, табына келгенде ile yapılan halk тындагы “Манас” класси-
Мухтарулла Ибрагим мечити аштап салышкан. “Мыгы жок arasında ‘Çivisiz калык айтымдагы үчилтик
алардан өзгөчөлүгү, кооздугу салынган дегендин мааниси Camii’adı verilen менен (“Манас”, “Семетей”,
жана кайта лангыстыгы менен жыгачтардын ашталгандыгында. “Сейтек”) эле бүтүп калбай,
айырмаланып турат. Тарыхый Дубалы кадимки эле төө ünlü mescit bu "Кененим", “Сейит”, “Асыл-
маалыматтарга таянсак аталган кирпичке (кара кирпич) özelliğinden dolayı бача-Бекбача”, “Сомбилек”,
мечит Ибрахим аттуу дунгандын самын аралаштырып жууруп “Чигитей” деп уланат. Азыр-
демилгеси менен кытайлык тургузушкан”, – деди Рустам turistlerin ilgisini кы күндө Кытайда басылып
усталар 1904-1907-жылдары Ыбыкеев. çekiyor. чыккан “Манас” эпосу 18
курган. Имараттын ичинде да, томдон турат. Баары Жусуп
сыртында да арабча жазуулар Мыксыз мечитке 250-300 киши Karakol Kırgızistan’ın güneyinde yer Karakol Şehir imamı yardımcısı Мамайдын колунан чыккан.
менен катар кыргыздардын батат. Ушундай эле формадагы alan bir şehir. Kışın dağlarıyla, yazın Issık Rustam Ibıkeev’in söylediğine göre Эпос кытай тилине да ко-
исламга чейинки түшүнүктөрү мечитке Казакстанда 2000, ал эми Göl ile dünyaya tanınmış olsa da son mescid, Çin evleri şeklinde yapılmıştır. торулуп гана тим болбой,
чагылдырылган. Кытайлык Кытайда 2-2,5 миң киши батат. zamanlarda Çivisiz Camii’si ile dünyanın Bir Çinli usta 20 kişiyle gelip yaptığına Кытайдын айрым окуу ки-
формага ээ болуп, жомоктогудай Мындай мечиттердин башы ilgisini çekmeye başladı. dair malumatlar var. тептерине да киргизилгени
өзгөчө кооз, чатыры канат Кытайда, ортосу Казакстандагы, маалым.
таризине окшогон. Имараттын аягы Караколдо деп эл оозунда Günümüzde dünyada camiler çeşitli Çivisiz mescid 250-300 kişi kapasiteye
ичи гүлдөрдүн, дөңгөлөктөрдүн, айтылат. mimarilerde yapılmış olsa da çoğu sahip olan mescidin benzer şekilde Büyük Manasçı
жүзүм жана анар сыяктуу camiler birbirine benzeyen şekilde boyalı, yapılmış olan örnekleri Kazakistan’da Cusup Mamay
жемиштердин сүрөттөрү, Кыргызстанда ССРдин çelikten yapılmış halk arasında ‘çivisiz (2000 kişilik ) ve Çin’de (2500 kişi
оюулары менен өзгөчөлөнүп убагында бул сыяктуу көп мечит mescit’ adıyla anılan ünlü Muhtarulla kapasiteli) var. Bu mescitlerin başı Vefat Etti
турат. Төө кирпичтен жана бузулган. Мыксыз мечиттер İbrahim Mescidi, Karakol’un tam Çin’deki, ortası Kazakistan’daki ve sonu
жыгачтан тургузулган мечитке да 1929-жылдан 1947-жылга ortasında yer alıyor. Mescit özelliği ve Karakol’daki gibi sözler halk arasında Ernist Kubatov
бир да мык урулган эмес. чейин өз кызматын аткарбастан eşsiz güzelliği ile dünyada tanınan bu geziyor.
Бул мечит туралуу маалымат кампанын ролун ойноп, театр mescit tarih sayfalarına bakacak olursak Büyük manasçı Cusup
дүйнөлүк саякат китептеринде катары да пайдаланылган. İbrahim adlı bir Dungan’ın fikri ile Çin Sovyet döneminde bu gibi çok Mamay 1 Haziran sabah
орун алгандыгы үчүн аны көрүү mühendisleri tarafından 1904-1907 mescitler yıkılmış. Bu caminin günümüze
максатында келген туристтердин Бүгүнкү күндө дүйнөнүн төрт yılları kurulmuştur. Çin mimarı yapısıyla kadar sağlam kalma sırı da 1929-1947 saat 08:00 sularında
аягы үзүлбөйт. бурчунан ат арытып келген kurulmuştur. Tuğla ve ağaçtan yapılan yılları arası cami olarak değil de depo vefat etti. Manasçı,
туристтер абдан көп. Бирок, bu camiye bir çivi dahi çakılmamıştır. Bu ve tiyatro olarak kullanılmasından Çin’in Sincan Uygur
Каракол шаарынын имамынын Кыргызстанда жашап туруп, cami dünya gezi kitaplarında yer aldığı kaynaklanıyor. Özerk Bölgesi’nin
орун басары Рустам Ыбыкеевдин бир басып барбагандар андан да için görmeye gelen turistlerin sayısı
айтымында, мечит кытайлык көп. “Колдо бар алтындын баркы oldukça fazladır. Kızıl-Su Kırgız Özerk
архитектуралык форма менен жок” дегендей өз колубуздагы Bölgesi’nde Akçiy
салынган. Бир кытай уста баалуулуктарыбыздын баркын
баалай билсек. köyünde yaşıyordu.
Büyük manasçı bu yıl 96 yaşı-
nı dolduracaktı. Onun tarzın-
da okunan “Manas” destanı
yüz binlerce şiir satırlarından
oluşmaktaydı. Cusup Mamay
böyle yaratıcılığının eşsizliği
sadece onun gelecek nesil için
“Manas”, “Semetey”, “Seytek”
üçlüsünün kahramanlarının
değil, aynı zamanda Büyük
Manas’ın soyundan gelen
beş neslin: Kenenim, Seyit,
Asılbaçi-Bekbaçi, Sombilek,
Çigitey’in hayatı ve yaptıkları
hakkında bilgileri de aktarma-
sıdır.
Haziran
Улуу манасчы
Жусуп Мамай
дүйнө салды
Эрнист Кубатов
Темирхан Жолонбеков өздүк архив Кыргыз Эл Баатыры,
кайталангыс талант,
Ысык-Көл облусунун улуу манасчы Жусуп
Каракол шаарындагы Мамай 1-июнь күнү
өзгөчө архитектура таңга маал 96 жаш
менен курулган эл курагында дүйнө
оозунда “Мыксыз
мечит” деген ат менен салды. Манасчынын
таанымал мечит өзүнүн сөөгү кичи мекени
өзгөчөлөгү менен Ак-Чийде жерге
кызыктырып, келген берилди.
туристтердин санын
жүз миңге жеткирген. Улуу манасчы 1918-жылы
Чыгыш Түркстан, азыркы
МЫКСЫЗ Кытай Эл Республикасынын
Шинжаң-Уйгур автономия-
МЕЧИТ ÇivCisaizmii лык районундагы Ак-Чий
Мечиттер бир үлгүдө болуп, жыйырма кишиси менен келип ооданынын Меркеч айы-
бозгулт түскө боёлуп, чатырлары курган экен деген маалыматтар Kırgızistan’ın Temirhan Colonbekov лында туулган. Ал “Манас"
тоголок келип, жалтырак да бар. Карагайларын биздин Karakol şehrindeki эпосунун сегиз урпагына
калайдан салынса, эл ичинде тоолордон эле алып келип, özel inşaat tekniği чейин айткан залкар эле.
“Мыксыз мечит” деген ат менен бутагы жокторун, түзүн Жусуп Мамайдын вариан-
белгилүү Каракол шаарындагы тандашып, табына келгенде ile yapılan halk тындагы “Манас” класси-
Мухтарулла Ибрагим мечити аштап салышкан. “Мыгы жок arasında ‘Çivisiz калык айтымдагы үчилтик
алардан өзгөчөлүгү, кооздугу салынган дегендин мааниси Camii’adı verilen менен (“Манас”, “Семетей”,
жана кайта лангыстыгы менен жыгачтардын ашталгандыгында. “Сейтек”) эле бүтүп калбай,
айырмаланып турат. Тарыхый Дубалы кадимки эле төө ünlü mescit bu "Кененим", “Сейит”, “Асыл-
маалыматтарга таянсак аталган кирпичке (кара кирпич) özelliğinden dolayı бача-Бекбача”, “Сомбилек”,
мечит Ибрахим аттуу дунгандын самын аралаштырып жууруп “Чигитей” деп уланат. Азыр-
демилгеси менен кытайлык тургузушкан”, – деди Рустам turistlerin ilgisini кы күндө Кытайда басылып
усталар 1904-1907-жылдары Ыбыкеев. çekiyor. чыккан “Манас” эпосу 18
курган. Имараттын ичинде да, томдон турат. Баары Жусуп
сыртында да арабча жазуулар Мыксыз мечитке 250-300 киши Karakol Kırgızistan’ın güneyinde yer Karakol Şehir imamı yardımcısı Мамайдын колунан чыккан.
менен катар кыргыздардын батат. Ушундай эле формадагы alan bir şehir. Kışın dağlarıyla, yazın Issık Rustam Ibıkeev’in söylediğine göre Эпос кытай тилине да ко-
исламга чейинки түшүнүктөрү мечитке Казакстанда 2000, ал эми Göl ile dünyaya tanınmış olsa da son mescid, Çin evleri şeklinde yapılmıştır. торулуп гана тим болбой,
чагылдырылган. Кытайлык Кытайда 2-2,5 миң киши батат. zamanlarda Çivisiz Camii’si ile dünyanın Bir Çinli usta 20 kişiyle gelip yaptığına Кытайдын айрым окуу ки-
формага ээ болуп, жомоктогудай Мындай мечиттердин башы ilgisini çekmeye başladı. dair malumatlar var. тептерине да киргизилгени
өзгөчө кооз, чатыры канат Кытайда, ортосу Казакстандагы, маалым.
таризине окшогон. Имараттын аягы Караколдо деп эл оозунда Günümüzde dünyada camiler çeşitli Çivisiz mescid 250-300 kişi kapasiteye
ичи гүлдөрдүн, дөңгөлөктөрдүн, айтылат. mimarilerde yapılmış olsa da çoğu sahip olan mescidin benzer şekilde Büyük Manasçı
жүзүм жана анар сыяктуу camiler birbirine benzeyen şekilde boyalı, yapılmış olan örnekleri Kazakistan’da Cusup Mamay
жемиштердин сүрөттөрү, Кыргызстанда ССРдин çelikten yapılmış halk arasında ‘çivisiz (2000 kişilik ) ve Çin’de (2500 kişi
оюулары менен өзгөчөлөнүп убагында бул сыяктуу көп мечит mescit’ adıyla anılan ünlü Muhtarulla kapasiteli) var. Bu mescitlerin başı Vefat Etti
турат. Төө кирпичтен жана бузулган. Мыксыз мечиттер İbrahim Mescidi, Karakol’un tam Çin’deki, ortası Kazakistan’daki ve sonu
жыгачтан тургузулган мечитке да 1929-жылдан 1947-жылга ortasında yer alıyor. Mescit özelliği ve Karakol’daki gibi sözler halk arasında Ernist Kubatov
бир да мык урулган эмес. чейин өз кызматын аткарбастан eşsiz güzelliği ile dünyada tanınan bu geziyor.
Бул мечит туралуу маалымат кампанын ролун ойноп, театр mescit tarih sayfalarına bakacak olursak Büyük manasçı Cusup
дүйнөлүк саякат китептеринде катары да пайдаланылган. İbrahim adlı bir Dungan’ın fikri ile Çin Sovyet döneminde bu gibi çok Mamay 1 Haziran sabah
орун алгандыгы үчүн аны көрүү mühendisleri tarafından 1904-1907 mescitler yıkılmış. Bu caminin günümüze
максатында келген туристтердин Бүгүнкү күндө дүйнөнүн төрт yılları kurulmuştur. Çin mimarı yapısıyla kadar sağlam kalma sırı da 1929-1947 saat 08:00 sularında
аягы үзүлбөйт. бурчунан ат арытып келген kurulmuştur. Tuğla ve ağaçtan yapılan yılları arası cami olarak değil de depo vefat etti. Manasçı,
туристтер абдан көп. Бирок, bu camiye bir çivi dahi çakılmamıştır. Bu ve tiyatro olarak kullanılmasından Çin’in Sincan Uygur
Каракол шаарынын имамынын Кыргызстанда жашап туруп, cami dünya gezi kitaplarında yer aldığı kaynaklanıyor. Özerk Bölgesi’nin
орун басары Рустам Ыбыкеевдин бир басып барбагандар андан да için görmeye gelen turistlerin sayısı
айтымында, мечит кытайлык көп. “Колдо бар алтындын баркы oldukça fazladır. Kızıl-Su Kırgız Özerk
архитектуралык форма менен жок” дегендей өз колубуздагы Bölgesi’nde Akçiy
салынган. Бир кытай уста баалуулуктарыбыздын баркын
баалай билсек. köyünde yaşıyordu.
Büyük manasçı bu yıl 96 yaşı-
nı dolduracaktı. Onun tarzın-
da okunan “Manas” destanı
yüz binlerce şiir satırlarından
oluşmaktaydı. Cusup Mamay
böyle yaratıcılığının eşsizliği
sadece onun gelecek nesil için
“Manas”, “Semetey”, “Seytek”
üçlüsünün kahramanlarının
değil, aynı zamanda Büyük
Manas’ın soyundan gelen
beş neslin: Kenenim, Seyit,
Asılbaçi-Bekbaçi, Sombilek,
Çigitey’in hayatı ve yaptıkları
hakkında bilgileri de aktarma-
sıdır.
