Page 13 - Gazete Manas
P. 13
Социалдык тармактарга ким HABER 13 SAĞLIK
каршы, ким макул?
Dünyayı Saran Sosyal Ağlar
Бүгүн илим менен техниканын «колу» космоско жетип, адамдар-
дын акыл-эсин техника жана интернет башкарып турган сыяк- Günümüzde bilim ve teknolojinin eli uzaya kadar uzanarak, insanoğ-
туу. Интернет бардык тармактагы маалыматтарды ѳзүнѳ lunun aklını bilim ve internet yönetiyor gibi görünüyor. İnternet tüm
камтыган, адам баласынын негизги маалымат алуу булагына ağlardaki bilgileri kendi içerisine toplayarak, insanoğlunun temel bilgi
айланды. Күндѳлүк турмушта кандай гана суроо же маселе бол- kaynağı haline geldi. Günlük yaşamımızda neredeyse bütün soru ve
босун барын интернеттен карап, жооп алууга умтулуп калдык. problemleri internet üzerinden çözmeye çalışıyoruz.
Мунара Кадырдин кызы Munara Kadırdin kızı
Социалдык тармак деген кызыгын арттырган социалдык маалыматтык дүйнѳгѳ кеӊири Sosyal ağ nedir? gençlere etkisi ne derecedir, so- Ben bu ağlarda yaşıyorum Mart'14
эмне? тармактардын коомго, айрык- кирип, таанышып, маалыматка rusu ortaya çıkıyor. Yukarıdaki
ча жаштарга таасири кандай ээ боло аласың. Ата-энем, бир İnternet sayfalarında soruya cevap arayıp, halk arasında Bu görüşte ise sosyal ağları hiç
Интернет баракчаларында деген суроо пайда болот. Жо- туугандарым чет ѳлкѳдѳ бол- sosyal ağlar bu tek amaçtaki in- bir araştırma yaptığınızda bu ağ- kullanmıyorum diyenlerle birlik-
социалдык тармактар - бул бир- горудагы суроого жооп издеп, гондуктан, алар менен бат-бат ternet kullanıcılarından oluşan bir ların olumsuz etkisinden korkup, te de “Kendimi bildim bileli sos-
дей максаттагы интернет колдо- эл арасында сурамжылоо жүр- сүйлѳшүүгѳ туура келет. Ал topluluktur. Sosyal sektörlerin en sosyal ağın etkilerinden çekinen yal ağlarda yaşıyorum”
нуучулардан түзүлгѳн ѳзүнчѳ гүзгѳнүбүздѳ бул тармактар- эми уюлдук телефонго күндѳ önemli özellikleri internet yoluyla insanların da sayısı az değil. .Arabaev üniversitesinin öğren-
бир коом. Социалдык тармак- дын таасиринен кооптонуп, бирдик жүктѳп сүйлѳшүүгѳ чач dünyanın her bir köşesindeki in- Bişkek şehrinin №77 okulunun cisi Asel Emilbek kızı: “Ben sos-
тардын эн негизги ѳзгѳчѳлүктѳ- анын болжолдуу кесепеттери- -кирпигим чак келбейт. Кандай- sanlarla arkadaşlık kurmak, ilişki öğretmeni Şayırgül Ömürzako- yal ağları günlük kullanıyorum.
рү интернет аркылуу дүйнѳнүн нен күмѳн санаган адамдар аз дыр бир маселени чечүү үчүн kurmak ve bilgi aktarımını sağla- va: “Ben sosyal ağların hiç birini Çünkü bilgi dünyasına girerek,
ар кыл бурчундагы адамдар эмес. «Мен социалдык тармак- досторуман кеӊеш сурайм. Ай- mak. Bu ağlardaki tüm kullanıcı- kullanmıyorum. Günümüzde bu bilgiye sahip olabiliyorum. Ai-
менен достошуу, мамиле түзүү тардын бирин да колдонбойм. рым учурларда жан дүйнѳмдѳ- lar yeni bilgilere sahip olmaya ve ağların sadece olumsuz tarafını lem, kardeşlerim yabancı ülkede
жана маалымат алмашуу. Бул Ѳзүм мугалим болуп эмгектен- гү сезимдеримди башкалар istediği bilgileri yayma imkanları görüyorum. Okulda öğrencilerin olduklarıdan dolayı, onlarla sık sık
тармактардагы ар бир колдо- гендиктенби айтор, учурда бул менен бѳлүшүп, кѳӊүл ачууга bulunuyor. elinde cep telefonu eksik olma- konuşabiliyorum. Artık cep tele-
нуучу жаңы маалыматтарга ээ тармактардын терс гана жагын да шарт түзүлѳт. Кыскасы, со- dan, ders saatlerinde de arkadaş- fonuma günlük kontör yükleyip
болууга жана каалаган маалы- кѳрүп жатам. Мектепте окуу- циалдык тармактарды жѳн эле Kırgızistan ikinci sırada larıyla sohbet ediyorlar. Tabi ki, konuşmak cazip gelmiyor. Her-
матты жайылтууга мүмкүнчү- чулардын колунан уюлдук те- колдонгондордун эмес, ал жак- onların dersteki dikkatini, konula- hangi bir sorunu çözmek için ar-
лүктѳр бар. лефон түшпѳй, сабак учурунда та жашагандардын катарына Bugüne kadar sosyologlar sos- rı anlamasına engel olur. Özellikle kadaşlarıma danışabiliyorum. Ba-
да достору менен баарлашып кирем»,-деп сѳзүн жыйынтык- yal ağların artışını Avrupa ile gençler bu tür ağları kullanmasa zen içimdeki hisleri başkalarıyla
Кыргызстан экинчи орунда отурушат. Албетте, алардын тады И.Арабаев атындагы уни- Amerika’da kendine özgü bir iyi olur. Bunun dışında mesaj- paylaşıp, eğlenmeme de yardımcı
сабакка кѳӊүл буруусуна, тема- верситеттин студенти Эмилбек çaresiz hastalığa dönüştüğünü be- laşma ile de yeni tanıştığı insanı oluyor. Kısacası, sosyal ağları sıra-
Бүгүнкү күнгѳ чейин социо- ны түшүнүүсүнѳ жолтоо болот. кызы Асел. lirtirken, günümüzde bu hastalık tamamıyla iyi tanıması mümkün dan kullananlar değil, sosyal ağlar-
логдор социалдык тармактар- Ѳзгѳчѳ жаш балдар мындай Kırgızistan’ı da sarmış durumda değildir. İnsanı ahlaki taraftan ay- dan yaşayan biriyim” dedi.
дын кѳбѳйүшү Европа менен тармактарды колдонбой эле Маалыматтарга таянсак орто görülüyor. dınlatıp, insan olarak gelişimine Orta hesapla sosyal ağları kulla-
Америкада ѳзүнчѳ бир айыкпас койсо. Мындан сырткары кат эсеп менен социалдык тармак- Facebook, Twitter, Kontakt, Be- engel olur. İnsanla karşılıklı otu- nanların her birinin 195 arkadaşı
ооруга айлангандыгын айтып жазышуу менен эле жаӊы таа- тарды колдонгондордун ар би- nim Dünyam vb. ağlar Kırgızis- rup, sohbet etmenin yerini hiç bir varveonlargüngeçtikçebuağlara
келишсе, ал оору эми Кыргыз- нышып жаткан адамды толугу ринин 195 досу бар жана алар tandaki internet kullanıcılarının şey tutamaz” diyor. iki kezgiriyor.
станды да каптап келгендей менен аӊдап билүүгѳ мүмкүн күн сайын бул тармактарга эки arasında fazlasıyla yaygınlanmış- Günümüze kadar görüldüğü
сезилет. Фейсбук, Твиттер, Кон- эмес. Адамды моралдык жак- жолу киришет. tır. gibi Almanya’daki Tüketici Hak- Eşimi sosyal ağda buldum
такты, Мой Мир ѳңдүү тармак- тан жарды кылып, инсан ката- 2012 yılının istatistiğine göre larını Koruma Bakanı İlza Ayg-
тар Кыргызстандагы интернет ры ѳнүгүүгѳ бут тосот. Адам Жубайымды агенттен таптым Kırgızistan’da 767.514 insan ner, vatandaşları sosyal ağlardan Uzmanlar günümüzde her üç
колдонуучулардын арасында менен маӊдай-тескей отуруп sosyal ağları kullanıyor. Kullanı- uzak olmaya çağırdı. Bu ağlarda ailenin sosyal ağlardan dolayı ay-
кеӊири жайылган. 2012-жылда- сүйлѳшүүгѳ эмне жетсин» Адистер учурда ар бир үчүн- cılarının yoğun bölümü diyer bir milyonlarca insan hakkında bilgi rıldığını söylese de, bazıları kendi
гы статистикага таянсак, Кыр- -дейт Бишкек шаарындагы чү үй-бүлѳ социалдык тармак- ifadeyle % 60’nı bayanlar oluş- toplanıldığının, o bilgilerin gerek dengini bu ağlardan buluyor.
гызстанда 767514 адам социал- №77 мектептин мугалими Ша- тардын айынан ажырашып turuyor ve onların çoğunun yaş olduğunda herhangi bir grubun Bişkek’te dolmuş şöförlüğü ya-
дык тармактарды колдонот. йыргул Өмурзакова. жаткандыгын айтышса, айрым- aralığı 19-24 arasındadır. Orta çıkarı için kullanılabileceğinin pan Bolot Aydaralıyev eşiyle sos-
Колдонуучулардын басымдуу дар ѳз теӊин ушул тармактар- Asya’da sosyal ağları en çok kulla- mümkün olduğunu söyledi. yal medyada tanışıp evlendiğini,
бѳлүгүн башкача айтканда 60 Мен бул тармактарда жа- дан табышат экен. Шаардагы nanlar sıralamasında Kırgızistan, Bu ağlardaki kullanıcıların %37’si şimdiyse iki oğlunun olduğunu
пайызын айымдар түзѳт жана шайм… маршруттук таксилердин би- Kazakistan’dan sonra ikinci sırada özel hayatıyla ilgili bilgileri paylaş- ve mutlu bir baba olduğunu söy-
алардын кѳбүнүн жаш курагы ринин айдоочусу Болот Ай- yer alır. tığı için bazı insanlar kendi hayat- ledi.
19-24 жашка чейинкилер. Орто “Социалдык тармактарды даралиев дал ушул социалдык larına son vermeye kadar giden Dünyada her beş ikişiden biri,
Азияда социалдык тармактар- таптакыр колдонбойм” деген- тармактардан жубайы менен Sosyal ağlardan uzaklaşın! sonuçlarla karşılaşabiliyor. Amerika’da ise her sekiz kişiden
ды кѳп колдонуу боюнча Кыр- дер менен бирге эле алардан таанышып үйлѳнгѳндүгүн, biri sosyal ağlar vasıtasıyla tanışa-
гызстан Казакстандан кийинки “башыма түк чыкканы ары- учурда эки уулдун атасы эке- Milyonlarca insanın ilgisini çeken rak evlenmektedir.
экинчи орунда турат. ла албай, ошол жакта жашап нин айтты. Дүйнѳдѳ ар бир бе- sosyal ağların topluma, özellikle
калдым” дегендер да аз эмес. шинчи, ал эми Америкада ар
Социалдык тармактардан «Мен социалдык тармактар- бир сегизинчи үй-бүлѳ социал-
алыс болгула! ды күнүгѳ колдоном. Анткени, дык тармактардан таанышып
үйлѳнгѳндѳр.
Миллиондогон адамдардын
каршы, ким макул?
Dünyayı Saran Sosyal Ağlar
Бүгүн илим менен техниканын «колу» космоско жетип, адамдар-
дын акыл-эсин техника жана интернет башкарып турган сыяк- Günümüzde bilim ve teknolojinin eli uzaya kadar uzanarak, insanoğ-
туу. Интернет бардык тармактагы маалыматтарды ѳзүнѳ lunun aklını bilim ve internet yönetiyor gibi görünüyor. İnternet tüm
камтыган, адам баласынын негизги маалымат алуу булагына ağlardaki bilgileri kendi içerisine toplayarak, insanoğlunun temel bilgi
айланды. Күндѳлүк турмушта кандай гана суроо же маселе бол- kaynağı haline geldi. Günlük yaşamımızda neredeyse bütün soru ve
босун барын интернеттен карап, жооп алууга умтулуп калдык. problemleri internet üzerinden çözmeye çalışıyoruz.
Мунара Кадырдин кызы Munara Kadırdin kızı
Социалдык тармак деген кызыгын арттырган социалдык маалыматтык дүйнѳгѳ кеӊири Sosyal ağ nedir? gençlere etkisi ne derecedir, so- Ben bu ağlarda yaşıyorum Mart'14
эмне? тармактардын коомго, айрык- кирип, таанышып, маалыматка rusu ortaya çıkıyor. Yukarıdaki
ча жаштарга таасири кандай ээ боло аласың. Ата-энем, бир İnternet sayfalarında soruya cevap arayıp, halk arasında Bu görüşte ise sosyal ağları hiç
Интернет баракчаларында деген суроо пайда болот. Жо- туугандарым чет ѳлкѳдѳ бол- sosyal ağlar bu tek amaçtaki in- bir araştırma yaptığınızda bu ağ- kullanmıyorum diyenlerle birlik-
социалдык тармактар - бул бир- горудагы суроого жооп издеп, гондуктан, алар менен бат-бат ternet kullanıcılarından oluşan bir ların olumsuz etkisinden korkup, te de “Kendimi bildim bileli sos-
дей максаттагы интернет колдо- эл арасында сурамжылоо жүр- сүйлѳшүүгѳ туура келет. Ал topluluktur. Sosyal sektörlerin en sosyal ağın etkilerinden çekinen yal ağlarda yaşıyorum”
нуучулардан түзүлгѳн ѳзүнчѳ гүзгѳнүбүздѳ бул тармактар- эми уюлдук телефонго күндѳ önemli özellikleri internet yoluyla insanların da sayısı az değil. .Arabaev üniversitesinin öğren-
бир коом. Социалдык тармак- дын таасиринен кооптонуп, бирдик жүктѳп сүйлѳшүүгѳ чач dünyanın her bir köşesindeki in- Bişkek şehrinin №77 okulunun cisi Asel Emilbek kızı: “Ben sos-
тардын эн негизги ѳзгѳчѳлүктѳ- анын болжолдуу кесепеттери- -кирпигим чак келбейт. Кандай- sanlarla arkadaşlık kurmak, ilişki öğretmeni Şayırgül Ömürzako- yal ağları günlük kullanıyorum.
рү интернет аркылуу дүйнѳнүн нен күмѳн санаган адамдар аз дыр бир маселени чечүү үчүн kurmak ve bilgi aktarımını sağla- va: “Ben sosyal ağların hiç birini Çünkü bilgi dünyasına girerek,
ар кыл бурчундагы адамдар эмес. «Мен социалдык тармак- досторуман кеӊеш сурайм. Ай- mak. Bu ağlardaki tüm kullanıcı- kullanmıyorum. Günümüzde bu bilgiye sahip olabiliyorum. Ai-
менен достошуу, мамиле түзүү тардын бирин да колдонбойм. рым учурларда жан дүйнѳмдѳ- lar yeni bilgilere sahip olmaya ve ağların sadece olumsuz tarafını lem, kardeşlerim yabancı ülkede
жана маалымат алмашуу. Бул Ѳзүм мугалим болуп эмгектен- гү сезимдеримди башкалар istediği bilgileri yayma imkanları görüyorum. Okulda öğrencilerin olduklarıdan dolayı, onlarla sık sık
тармактардагы ар бир колдо- гендиктенби айтор, учурда бул менен бѳлүшүп, кѳӊүл ачууга bulunuyor. elinde cep telefonu eksik olma- konuşabiliyorum. Artık cep tele-
нуучу жаңы маалыматтарга ээ тармактардын терс гана жагын да шарт түзүлѳт. Кыскасы, со- dan, ders saatlerinde de arkadaş- fonuma günlük kontör yükleyip
болууга жана каалаган маалы- кѳрүп жатам. Мектепте окуу- циалдык тармактарды жѳн эле Kırgızistan ikinci sırada larıyla sohbet ediyorlar. Tabi ki, konuşmak cazip gelmiyor. Her-
матты жайылтууга мүмкүнчү- чулардын колунан уюлдук те- колдонгондордун эмес, ал жак- onların dersteki dikkatini, konula- hangi bir sorunu çözmek için ar-
лүктѳр бар. лефон түшпѳй, сабак учурунда та жашагандардын катарына Bugüne kadar sosyologlar sos- rı anlamasına engel olur. Özellikle kadaşlarıma danışabiliyorum. Ba-
да достору менен баарлашып кирем»,-деп сѳзүн жыйынтык- yal ağların artışını Avrupa ile gençler bu tür ağları kullanmasa zen içimdeki hisleri başkalarıyla
Кыргызстан экинчи орунда отурушат. Албетте, алардын тады И.Арабаев атындагы уни- Amerika’da kendine özgü bir iyi olur. Bunun dışında mesaj- paylaşıp, eğlenmeme de yardımcı
сабакка кѳӊүл буруусуна, тема- верситеттин студенти Эмилбек çaresiz hastalığa dönüştüğünü be- laşma ile de yeni tanıştığı insanı oluyor. Kısacası, sosyal ağları sıra-
Бүгүнкү күнгѳ чейин социо- ны түшүнүүсүнѳ жолтоо болот. кызы Асел. lirtirken, günümüzde bu hastalık tamamıyla iyi tanıması mümkün dan kullananlar değil, sosyal ağlar-
логдор социалдык тармактар- Ѳзгѳчѳ жаш балдар мындай Kırgızistan’ı da sarmış durumda değildir. İnsanı ahlaki taraftan ay- dan yaşayan biriyim” dedi.
дын кѳбѳйүшү Европа менен тармактарды колдонбой эле Маалыматтарга таянсак орто görülüyor. dınlatıp, insan olarak gelişimine Orta hesapla sosyal ağları kulla-
Америкада ѳзүнчѳ бир айыкпас койсо. Мындан сырткары кат эсеп менен социалдык тармак- Facebook, Twitter, Kontakt, Be- engel olur. İnsanla karşılıklı otu- nanların her birinin 195 arkadaşı
ооруга айлангандыгын айтып жазышуу менен эле жаӊы таа- тарды колдонгондордун ар би- nim Dünyam vb. ağlar Kırgızis- rup, sohbet etmenin yerini hiç bir varveonlargüngeçtikçebuağlara
келишсе, ал оору эми Кыргыз- нышып жаткан адамды толугу ринин 195 досу бар жана алар tandaki internet kullanıcılarının şey tutamaz” diyor. iki kezgiriyor.
станды да каптап келгендей менен аӊдап билүүгѳ мүмкүн күн сайын бул тармактарга эки arasında fazlasıyla yaygınlanmış- Günümüze kadar görüldüğü
сезилет. Фейсбук, Твиттер, Кон- эмес. Адамды моралдык жак- жолу киришет. tır. gibi Almanya’daki Tüketici Hak- Eşimi sosyal ağda buldum
такты, Мой Мир ѳңдүү тармак- тан жарды кылып, инсан ката- 2012 yılının istatistiğine göre larını Koruma Bakanı İlza Ayg-
тар Кыргызстандагы интернет ры ѳнүгүүгѳ бут тосот. Адам Жубайымды агенттен таптым Kırgızistan’da 767.514 insan ner, vatandaşları sosyal ağlardan Uzmanlar günümüzde her üç
колдонуучулардын арасында менен маӊдай-тескей отуруп sosyal ağları kullanıyor. Kullanı- uzak olmaya çağırdı. Bu ağlarda ailenin sosyal ağlardan dolayı ay-
кеӊири жайылган. 2012-жылда- сүйлѳшүүгѳ эмне жетсин» Адистер учурда ар бир үчүн- cılarının yoğun bölümü diyer bir milyonlarca insan hakkında bilgi rıldığını söylese de, bazıları kendi
гы статистикага таянсак, Кыр- -дейт Бишкек шаарындагы чү үй-бүлѳ социалдык тармак- ifadeyle % 60’nı bayanlar oluş- toplanıldığının, o bilgilerin gerek dengini bu ağlardan buluyor.
гызстанда 767514 адам социал- №77 мектептин мугалими Ша- тардын айынан ажырашып turuyor ve onların çoğunun yaş olduğunda herhangi bir grubun Bişkek’te dolmuş şöförlüğü ya-
дык тармактарды колдонот. йыргул Өмурзакова. жаткандыгын айтышса, айрым- aralığı 19-24 arasındadır. Orta çıkarı için kullanılabileceğinin pan Bolot Aydaralıyev eşiyle sos-
Колдонуучулардын басымдуу дар ѳз теӊин ушул тармактар- Asya’da sosyal ağları en çok kulla- mümkün olduğunu söyledi. yal medyada tanışıp evlendiğini,
бѳлүгүн башкача айтканда 60 Мен бул тармактарда жа- дан табышат экен. Шаардагы nanlar sıralamasında Kırgızistan, Bu ağlardaki kullanıcıların %37’si şimdiyse iki oğlunun olduğunu
пайызын айымдар түзѳт жана шайм… маршруттук таксилердин би- Kazakistan’dan sonra ikinci sırada özel hayatıyla ilgili bilgileri paylaş- ve mutlu bir baba olduğunu söy-
алардын кѳбүнүн жаш курагы ринин айдоочусу Болот Ай- yer alır. tığı için bazı insanlar kendi hayat- ledi.
19-24 жашка чейинкилер. Орто “Социалдык тармактарды даралиев дал ушул социалдык larına son vermeye kadar giden Dünyada her beş ikişiden biri,
Азияда социалдык тармактар- таптакыр колдонбойм” деген- тармактардан жубайы менен Sosyal ağlardan uzaklaşın! sonuçlarla karşılaşabiliyor. Amerika’da ise her sekiz kişiden
ды кѳп колдонуу боюнча Кыр- дер менен бирге эле алардан таанышып үйлѳнгѳндүгүн, biri sosyal ağlar vasıtasıyla tanışa-
гызстан Казакстандан кийинки “башыма түк чыкканы ары- учурда эки уулдун атасы эке- Milyonlarca insanın ilgisini çeken rak evlenmektedir.
экинчи орунда турат. ла албай, ошол жакта жашап нин айтты. Дүйнѳдѳ ар бир бе- sosyal ağların topluma, özellikle
калдым” дегендер да аз эмес. шинчи, ал эми Америкада ар
Социалдык тармактардан «Мен социалдык тармактар- бир сегизинчи үй-бүлѳ социал-
алыс болгула! ды күнүгѳ колдоном. Анткени, дык тармактардан таанышып
үйлѳнгѳндѳр.
Миллиондогон адамдардын
