Page 11 - Gazete Manas
P. 11
SAĞLIK 11

Тубаса кемтик төрөлгөндөр көбөйүүдө Mart'14

Doğuştan Hasta Bebekler Artıyor Айдай Амангелди кызы
Ayday Amangeldi kızı

Бишкек шаарынын тургуну алып келээрин окумуштуулар
Бактыгүл айым жарым жыл му- далилдеп жатышат. Андыктан,
рун төрт айлык наристесинен жок дегенде кош бойлуулук-
айрылган. Тубаса жүрөк оору- тун убагында телефонду көп
су менен төрөлгөн наристе 4 колдонбоого аракет кылышса”,-
ай 20 күндөн ашык жашоосун дейт Нуржан Баямановна.
уланта алган эмес. Кичинекей
Ажарда жүрөк оорусунун та- Адистер эскертишет... акы кымбатыраак. Мисалы, УЗИ 150-250 сом болсо, допплерге баруу үчүн 400-600 сом чөн- Акыркы убактарда
таал түрү болгондуктан тиеше- төккө сала баруу керек. Бул патология менен төрөлчү балдардын бир канча пайызын алдын сыналгыдан кичине-
лүү медицина кызматкерлери Ооруну айыктырганга кара- -албайт дегенге барабар. Допплерге баргысы келбеген кош бойлуулар бар. Ошол эле убакта кей наристелерге
бир гана операция жолу менен ганда жөнөкөй эрежелерди сак- допплерге жолдошу менен кошо кирип, наристенин жүрөгүнүн согушун уккан жубайлар чет өлкөдөн кымбат
айыктыруу мүмкүндүгүн ай- тап алдын алган оң эмеспи. Ден жок эмес – дешет акушер-гинекологдор.
тышкан. Бирок наристеге опе- соолук сакчылары жаш жубай- баалуу операция
рация 3 жашка чыкканда гана ларга жаштыкка алдырбай, үй- Bişkek şehrinin sakini Baktıgül Hanım 6 ay öneriyor. İlk olarak akraba evlilikleri, bebek- жасатууга каржы-
чет өлкөдөн жасалуусу керек бүлөнү туура пландаштыруу önce 4 aylık bebeğinden ayrılmıştı. Doğuştan lerde doğuştan problemlerin orataya çıkması- лык жактан жардам
эле. керектигин айтып коңгуроо kalp hastalığı ile doğan bebek 4 ay 20 günden na neden oluyor. Örneğin tavşan dudaklı ola- сурап кайрылгандар
кагып келишет. Биринчиден, fazla hayatını sürdüremedi. Küçücük Acar’ın rak doğan bebekler var. En önemlisi çocuk sa- өтө эле көбөйүүдө.
30 жылдык тажрыйбасы бар жакын туугандар ортосунда- kalp hastalığı olduğu için ilgili uzmanlar sade- hibi olmadan önce yeni evliler tamamen tıbbi Борбор калаадагы
педиатр Нуржан айым тубаса гы никелешүү, кандайдыр бир ce ameliyat yoluyla tedavi edileceğini belirt- kontrolden geçmeleri gerekiyor. “Şimdi hasta №5 үй-бүлөлүк ме-
жүрөк оорулуу наристелер- кемтиги бар балдардын төрө- mişlerdi. Fakat bebeğe ameliyat ancak 3 yaşın- böbrekli, kanı az, sindiriminde bir sürü sorun- дицина борборунун
ге өзгөчө көңүл буруп, такыр лүшүнө алып келет. Мисалга da yurtdışından yapılması gerekliydi. ları var ve bunun gibi kendi sağlığında bir sürü жогорку катего-
оорутпай бакса, жүрөктүн алсак, нышан балдардын төрө- sorunları var anne adayları hemen anne olmak риядагы педиатры
тубаса тешиктери бара-бара лүү коркунучу бар. Экинчиден, 30 yıllık çocuk doktoru Nurcan Hanım do- için acele ediyor. Bu büyük bir hatadır” dedi. Нуржан Баямановна
бүтөлөрүн белгилейт. Бирок балалуу болуудан мурда жубай- ğuştan kalp hastalığı ile doğan bebeklere özel белдиргендей, ага
тилекке каршы организми ал- лар толук кандуу текшерүүдөн bakım olması halinde kalbin delikleri zaman Stress patolojiye yol açar келген ар бир 3-на-
сыз Ажар 4 жолу сасык тумоо өтүүсү зарыл. “Азыр бөйрөгү geçtikçe kapanacağını söylüyor. Ama malesef 18-35 yaş arası çocuk sahibi olmanın en uy- ристенин тубаса
менен ооруган. ооруган, каны аз, тамак си- organizması zayıf Acar 4 kere gribe yakalan- gun zamanıdır. Tıp açısından baktığımızda do- жүрөк оорусу ме-
ңирүү системасындагы жана ması onun bu şansını ortadan kaldırdı. ğum arasındaki aralık 3 yıldan az olmaması ge- нен төрөлгөндүгү
Кайдыгерлик көйгөй- башка оорулар менен ооруган rekir. 3 yıl içerisinde anne organizmasını geliş- аныкталат. Бүгүнкү
дү көбөйтөт айымдар толук кандуу көзө- İlgisizlik sorunları çogaltır tirir, sonraki doğuma psikolojik ve fiziksel yön- күндө мындай көйгөй
мөлдөн өтпөй туруп эле нарис- Doğum Uzmanı Doktor Ziyanat Adanov- den hazır olur. Uzmanlar belirtiğine göre: “Ha- менен жарык дүйнө-
Жогорку категориядагы аку- телүү болууга шашылышат . Бул na bu tür durumların nedenini şu şekilde an- milelik sırasında annenin hasta olmamaya ça- гө келген наристе-
шер-гинеколог Зиянат Аданов- чоң жаңылыштык”,-деп эскер- lattı: “Çevre kirliliği, sosyal durumun değişme- lışması lazım. Stress durumu bir sürü hastalı- лер замандын ка-
на мындай терс көрүнүштүн тет Зиянат Адановна. si, hamilelik zamanında alkol, sigara kullanımı, ğın ana nedenidir. Onun için hamilelik sıra- дыресе көрүнүшүнө
башкы себептерин айтып өттү. cinsel yollarla geçen enfeksiyonların çoğalma- sındaki en tehlikeli durumu sress ve depres-
“Атмосферанын бузулуусу, со- Стресс патологияга sı, ailenin yanlış planlanması, bazı durumlar- yon halini inşa eder. Her kadının hayatındaki айланууда.
циалдык абалдын өзгөрүшү, жеткирет da biyolojik katkıların kullanımından ve baş- en önemli bu süreyi sakin geçirmesi bebek için
кош бойлуу мезгилинде ал- ka bunun gibi bir sürü nedenlerden oluyor” sağlıklı hayat kurmuş olur.” Son zamanlarda
коголдук ичимдиктерди кол- 18-35 жаш курагы балалуу dedi. Hamileliğin ilk 3 ayında doğum uzmanı- televizyonlardan
донуу, чылым чегүү сыяктуу болууга эң ыңгайлуу учур. Ме- nın kontrolü altında durmak ve her tavsiyesi- Patolojiyi belirten cihazlar var, bebeklerini yurtdışında
жаман адаттар, жыныстык жол дициналык көз карашта төрөт- ne önem vermek gerektiğini hatırlatıyor. Fakat ama... tedavi ettirmek için
менен жугуучу инфекциялар- түн ортосундагы аралык жок hamileler sadece son zamanda, sağlık sorun- mali destek isteyenler
дын көбөйүшү, үй-бүлөнүн дегенде 3 жыл болушу шарт. ları çıktığında uzmana geldiklerini ve gelirse Günümüzde yurt dışından getirilmiş yeni artıyor. Bişkek’teki
туура эмес пландалышы, ай- Бул учурда эне иммунитетин bile doktorun dediklerine ilgisizlikle davran- metoddaki cihazların yardımı ile bebeklerin №5 Aile Hekimliği
рым учурларда биокошулма- жогорулатып, организм турук- dıklarını söyledi. Ziyanat hanım özellikle köy- patoloji ile doğma riskini önleme şansı bu- Merkezi’nin yüksek
ларды колдонуудан улам жана туу калыбына келип, кийинки den gelen hamileler kendinin ve gelecek bebe- lunuyor. Fakat şu açıdan baktığımızda da bu kategori çocuk doktoru
башка ушул сыяктуу бир нече төрөткө психологиялык жана ğinin sağlığına ilgisizlikle davrandıklarını söy- metod iyi çalışmıyor gibi. Çünkü hamile ka- Nurcan Bayamanovna,
себептерден болот”,-дейт аку- денелик жактан даяр болот. lüyor. “Farklı durumlar oluyor. Örneğin sos- dınların hepsi birkaç sebep yüzünden zama- tedavi görmek için
шер айым. Кош бойлуулуктун “Кош бойлуу мезгилде текше- yal durumu kötü olan ailelerde kadınlar sade- nında genel ultrasyona gönderilmiyor. Bu ci- kendisine gelen her
алгачкы үч айында гинеколог- рүүдөн өз учурунда өтүп, боло- ce para kazanma adına kendi sağlıklarına öenm haz Kırgızistan’a gelip çalışmaya başlaması- 3 çocuğun doğuştan
го каттоого туруп, доктурдун чок эне өзү оорубаганга аракет göstermiyorlar”dedi. na bir kaç yıl olmasına rağmen ultrason mua- kalp hastalığı olduğunu
ар бир айтканын жазбай ат- жасашы зарыл. Стресс абалы yenesi gibi yaygın kullanılmıyor. Bazı sebeple- belirtti. Bu ise malesef
каруу шарт. Бирок кош бой- миңдеген оорунун ачкычы. Cep telefonları hamileliğin düşma- rin biri de genel ultrasyon taramasına ödene- günümüzünde sık
луулар убагы жетип калганда Андыктан, кош бойлуулуктагы nıdır cek para ultrasyon muyanesine ödenecek para- karşılaşılan bir durum
гана адиске кайрылышат, кээ эң кооптуу жагдайды дал ушул dan daha pahalıdır. Örneğin ultrason muaye-
бирлери доктурлардын айтка- стресс, депрессия абалы түзөт. Çocuk Doktoru Nurcan Bayamanovna cep nesi-150-250 som ise, de genel ultrasyon tara- haline geldi.
нын кенебестик менен кабыл Мына ушул себептен, аялдын telefonların da nasılsa bir düzeyde kötü etki- masına gitmek için cebinizde yaklaşık 400-600
алышат. Зиянат айым өзгөчө өмүрүндөгү эң жоопкерчи- si olduğunu söylüyor. “Günümüzde bir aile- som olması lazım. Bu olgu ise patoloji ile do-
айылдан келген кош бойлуулар ликтүү, эң олуттуу мезгилди de ne kadar insan yaşıyorsa o kadar cep telefo- ğacak olan çocukların bir kaç yüzdesinin önle-
өзүнүн жана болочок наристе- жайдары маанай менен гана өт- nu demektir. Hamile kadınlar, cep telefonlarını miyor demektir. de genel ultrasyon taramasına
синин ден соолугуна кайдыгер- көрүү наристе үчүн да жаркын gece-gündüz sürekli kullanıyor. Oysa cep tele- gitmeyi istemeyen hamile kadınlar varken aynı
лик менен мамиле жасашарын келечек түзөт”,-дейт гинеколог- fonlarının aslında sağlık için oldukça zararlı ol- zamanda eşiyle beraber gelip bebeğin kalp atı-
белгилейт. “Ар кандай учурлар дор. duğunu bilim adamları kanıtladı” dedi. şını duymayı isteyen ailelerin de olduğunu be-
болот. Мисалы социалдык аба- lirtiyorlar doğum uzmanları.
лы начар үй-бүлөдөгү айымдар Патологияны анык- Uzmanların tavsiyeleri
акча табуу менен алек болуп тоочу аппараттар бар, Nurcan Bayamanovna: “Hastalığı tedavi et- Malesef bunun gibi kötü durumları engelle-
жатышып, өзүнүн ден соолугу- бирок... mektense basit kurallara önem vererek hasta- yerek, önlem almak sadece doktorların görevi
на деле көңүл бура албай калы- lığı önlemek daha iyi ve kolaydır. Doktorlar değil, bütün toplum düzeyinde çözülmesi ge-
шат”,-дейт Зиянат айым. Замандын талабы менен бү- genç çiftlerin gençliğin pembe dünyasına ka- reken sorundur.
гүнкү күндө чет өлкөдөн алы- pılmadan, doğru aile planlaması yapmalarını
Чөнтөк телефон кош нып келген жаңы аппараттар
бойлуулуктун душманы менен балдардын патология
менен төрөлөрүн аныктоого
Педиатр Нуржан Баяманов- болот. Бирок бул ыкма жакшы
на чөнтөк телефондорунун да иштебей жаткандай. Себеби,
кыйла деңгээлде терс таасири кош бойлуу аялдардын барды-
болушу мүмкүн деп өзгөчө бел- гы эле убагында допплерогра-
гиледи. “Азыр бир үйдө канча фияга (баланын органдарын
киши болсо ошончо телефон. изилдөөчү аппарат) жиберил-
Кош бойлуу аялдар чөнтөк те- бейт. Бул аппарат Кыргызстан-
лефондорун күнү-түнү колдо- га келип, иштей баштаганына
нушат. Негизи эле адамга уюл- бир нече жыл болсо да, УЗИ ап-
дук телефондун нурларынын параты сыяктуу кеңири колдо-
ден соолук үчүн олуттуу зыян нулбай келүүдө. Себеби, УЗИге
караганда допплерге төлөнүүчү
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16