Page 16 - Gazete Manas
P. 16
TURİZM
N san'15
Кыргыз даамдары - күч-кубат Unutulan Milli Yemeklerimiz
булагы
Мария Айткулуева Саадат Токтоболот кызы
Mariya Aytkuluyeva Saadat Toktobolot kızı
Көчмөндөр көчүп-конгон калк болгондуктан алардын тамак- Geçmişte yaşayan göçebe halklar yaşadığı yerleri sık sık değiştire-
аштары да күч-кубат берүүчү, ден соолукка пайдалуу азыктардан rek yaşamlarını sürdürürlerdi. Bu göçebe halkların yemekleri sağlı-
жасалган. Анын ичинде өтө кылдаттык, акылмандык менен сүт ğa faydalı ve yüksek kalorili yemeklerdi. Bunların içinde özenle et ve
жана эт азыктарынан жасалган керчөө, олобо, эжигей, жуурат sütten yapılan ecigey, juurat, olbo, kerçöö gibi Kırgız milli yiyecekleri
сыяктуу кыргыздын улуттук тамак-аштары жонүндө кыскача
de yer almaktadır.
баяндап берсек.
Эжигей жасалган курутту кышка дасторконго чүйгүн Ecigey Cuurattan elde edilen için nefes borusu
сакташкан. Айрым тамак (деликатес) катары süzmeden kurut yapılır iple bağlanarak suda
Кой-эчкинин сүтүнөн жерлерде жууратты сунулат. Koyun ve keçinin ve kış için saklanır. pişirilir. Dilim dilim
даярдалуучу тамак. кууш челекке бышып, sütünden hazırlanan Bazı yörelerde сuurat kesilerek servis yapılır.
Козунун таза жуулган үстүндөгү майын калпып, Керчөө bir yemektir. yayıkla yapılır, üzerinde
жумуруна (жоон ичеги) бышмасын суусундук Kuzunun temizlenmiş oluşan köpüğü alınır Kerçöö
койдун уузу жылуу катары ичишкен. Жаңы союлган кой bağırsağına koyunun ve kalanı içilir. Bazı
кезинде куюлат. Ал Кээде ичилбей калган төшүнүн териси менен yeni sağılmış sütü yörelerde ise, kaymak Yeni kesilen koyunun
эки-үч күн көлөкө жерде бышманын калдыктарын кошо сыйрылып алынган doldurulur. Ecigey oluştuktan sonra derisi ile yağlı göğüs
кургатылып, болочок казанга кайнатып, сары майлуу кыртыш эти mayalanması için iki ya geri kalan kısım etinden yapılır.
эжигейдин уюткусу суусун төгүп, түбүндө (куйкум). Алгач керчөөнүн da üç gün karanlık bir kaynatılır. Yeterince Öncelikle kerçöönün
даярдалат. Уюткуну жылуу калганын сарыктырып жүнү кыркылып, эт жагы yerde bekletilir. Maya kaynatıldıktan sonra yünü alınır ve et olan
сүткө аралаштырып, сүт курут жасашкан. узун-туура тилинип, sıcak sütle karıştırılıp, süzülür ve arta kalanla tarafı dilim dilim
уюгуча күтүлөт. Андан туз себилет. Андан соң sütün mayalanması kurut yapılır. kesilerek tuzlanır.
соӊ ал кашыкка жукпай Олобо таякчага тепчий сайылып beklenir. Hazır olan bu Sonra çubuğa asılır ve
калмайынча кайнатылат. отко куйкаланып, karışım kaymak seklini Olobo ateş üstünde tutularak
Эжигей кайнап жатканда Олобо, башкача какталып бышырылат. alana kadar kaynatılır. pişirilir. Ateşte uzun
түбүнө тартылып күйүп айтканда, куйган өпкө Керчөө куйкалангандан Ecigey kaynarken Kırgız milli yemeği zaman tutulduktan
кетпес үчүн казанга чий - кыргыздын улуттук кийин эт менен бирге kazanın dibine olan olobo ya da sonra etle pişirilir.
же чыбык салып коюшат. тамагы: кой же эчкинин казанда бышырылат. Ал yapışmaması için çubuk akciğer jölesi, koyun Kerçöö et’in en lezzetli
Сүттүн сары суусу соолуп, сүт куюлуп бышырылган эттин эң даамдуу бөлүгү atılır. Sütün sarı suyu veya keçinin ciğerine kısmı olduğundan
өӊү ак саргыч болуп өпкөсү. Жаңы союлган болгондуктан, азыркы kuruyup, rengi açık süt doldurularak her zaman saygın
коюлганда, кайнатуу малдын өпкөсү кекиртеги убакка чейин даярдалып, sarı olduktan sonra yapılır. Yeni kesilmiş bir misa�irlerin sofrasına
токтотулуп эжигей оттон менен кошо чыгарылып, сыйлуу меймандарга ecigey hazır olur. Çok hayvanın akciğeri nefes konulmaktadır.
алынат. Өтө тоюттуу, ичине жел үйлөнүп муздак сунулат. besleyici olan ecigey borusu ile birlikte alınır
күчтүү келген эжигейден сууга салынат. Андан kurut ve sos olarak etli ve içine hava ü�lenerek Unutulmakta olan
ата-бабаларыбыз курут соң өпкөнүн ичи жылуу Унутта калып бара yemeklerde kullanılır. soğuk suya atılır. Daha milli yemeklerimizi eski
да кургатышып, аны соус суу менен чайкалып жаткан бул тамак- sonra akciğerin içi ılık neslin bir kısmı bilirken
катары колдонуп эт менен тазаланат. Ал эми өпкөнүн аштарды улуу муундун Cuurat suyla yıkanır . akciğerin yeni nesil çoğu bu
жешкен. ичине куюлуучу сүт саналуу гана өкүлдөрү içine doldurulan süt ve yiyeceklerin adını bile
алгач сары май кошулуп, билбесе, жаштардын Koyun ve keçinin tereyağı ile kaynatılır. bilmemektedir. Bu milli
Жуурат кайнатылат. Муздатылган көпчүлүгүнө жадакалса sütünden hazırlanan Süt soğuduktan sonra, yemeklerimizin bundan
сүт таза өпкөгө куюлуп алардын аталыштары bir ayran olan cuurat, temizlenmiş olan sonra menünüzde
Кой менен эчкинин кекиртеги жагынан жип дагы тааныш эмес. Kırgızların eski akciğere doldurulur yer almasını temenni
ынак сүтүнөн уютулган менен буулат. Олобо сууга Жогоруда сөз болгон yiyeceklerinden biridir. ve sütün dökülmemesi ediyoruz.
айран, кыргыздын кайнатылып, бышырылат. кыргыз даамдары
байыркы тамактарынын Майлуу сүткө сиңген мындан кийин сиздин
бири. Жуураттан олобо кыя кесилип ашканаңызды толуктайт
жасалган сүзмөнү, андан деген тилектебиз.
N san'15
Кыргыз даамдары - күч-кубат Unutulan Milli Yemeklerimiz
булагы
Мария Айткулуева Саадат Токтоболот кызы
Mariya Aytkuluyeva Saadat Toktobolot kızı
Көчмөндөр көчүп-конгон калк болгондуктан алардын тамак- Geçmişte yaşayan göçebe halklar yaşadığı yerleri sık sık değiştire-
аштары да күч-кубат берүүчү, ден соолукка пайдалуу азыктардан rek yaşamlarını sürdürürlerdi. Bu göçebe halkların yemekleri sağlı-
жасалган. Анын ичинде өтө кылдаттык, акылмандык менен сүт ğa faydalı ve yüksek kalorili yemeklerdi. Bunların içinde özenle et ve
жана эт азыктарынан жасалган керчөө, олобо, эжигей, жуурат sütten yapılan ecigey, juurat, olbo, kerçöö gibi Kırgız milli yiyecekleri
сыяктуу кыргыздын улуттук тамак-аштары жонүндө кыскача
de yer almaktadır.
баяндап берсек.
Эжигей жасалган курутту кышка дасторконго чүйгүн Ecigey Cuurattan elde edilen için nefes borusu
сакташкан. Айрым тамак (деликатес) катары süzmeden kurut yapılır iple bağlanarak suda
Кой-эчкинин сүтүнөн жерлерде жууратты сунулат. Koyun ve keçinin ve kış için saklanır. pişirilir. Dilim dilim
даярдалуучу тамак. кууш челекке бышып, sütünden hazırlanan Bazı yörelerde сuurat kesilerek servis yapılır.
Козунун таза жуулган үстүндөгү майын калпып, Керчөө bir yemektir. yayıkla yapılır, üzerinde
жумуруна (жоон ичеги) бышмасын суусундук Kuzunun temizlenmiş oluşan köpüğü alınır Kerçöö
койдун уузу жылуу катары ичишкен. Жаңы союлган кой bağırsağına koyunun ve kalanı içilir. Bazı
кезинде куюлат. Ал Кээде ичилбей калган төшүнүн териси менен yeni sağılmış sütü yörelerde ise, kaymak Yeni kesilen koyunun
эки-үч күн көлөкө жерде бышманын калдыктарын кошо сыйрылып алынган doldurulur. Ecigey oluştuktan sonra derisi ile yağlı göğüs
кургатылып, болочок казанга кайнатып, сары майлуу кыртыш эти mayalanması için iki ya geri kalan kısım etinden yapılır.
эжигейдин уюткусу суусун төгүп, түбүндө (куйкум). Алгач керчөөнүн da üç gün karanlık bir kaynatılır. Yeterince Öncelikle kerçöönün
даярдалат. Уюткуну жылуу калганын сарыктырып жүнү кыркылып, эт жагы yerde bekletilir. Maya kaynatıldıktan sonra yünü alınır ve et olan
сүткө аралаштырып, сүт курут жасашкан. узун-туура тилинип, sıcak sütle karıştırılıp, süzülür ve arta kalanla tarafı dilim dilim
уюгуча күтүлөт. Андан туз себилет. Андан соң sütün mayalanması kurut yapılır. kesilerek tuzlanır.
соӊ ал кашыкка жукпай Олобо таякчага тепчий сайылып beklenir. Hazır olan bu Sonra çubuğa asılır ve
калмайынча кайнатылат. отко куйкаланып, karışım kaymak seklini Olobo ateş üstünde tutularak
Эжигей кайнап жатканда Олобо, башкача какталып бышырылат. alana kadar kaynatılır. pişirilir. Ateşte uzun
түбүнө тартылып күйүп айтканда, куйган өпкө Керчөө куйкалангандан Ecigey kaynarken Kırgız milli yemeği zaman tutulduktan
кетпес үчүн казанга чий - кыргыздын улуттук кийин эт менен бирге kazanın dibine olan olobo ya da sonra etle pişirilir.
же чыбык салып коюшат. тамагы: кой же эчкинин казанда бышырылат. Ал yapışmaması için çubuk akciğer jölesi, koyun Kerçöö et’in en lezzetli
Сүттүн сары суусу соолуп, сүт куюлуп бышырылган эттин эң даамдуу бөлүгү atılır. Sütün sarı suyu veya keçinin ciğerine kısmı olduğundan
өӊү ак саргыч болуп өпкөсү. Жаңы союлган болгондуктан, азыркы kuruyup, rengi açık süt doldurularak her zaman saygın
коюлганда, кайнатуу малдын өпкөсү кекиртеги убакка чейин даярдалып, sarı olduktan sonra yapılır. Yeni kesilmiş bir misa�irlerin sofrasına
токтотулуп эжигей оттон менен кошо чыгарылып, сыйлуу меймандарга ecigey hazır olur. Çok hayvanın akciğeri nefes konulmaktadır.
алынат. Өтө тоюттуу, ичине жел үйлөнүп муздак сунулат. besleyici olan ecigey borusu ile birlikte alınır
күчтүү келген эжигейден сууга салынат. Андан kurut ve sos olarak etli ve içine hava ü�lenerek Unutulmakta olan
ата-бабаларыбыз курут соң өпкөнүн ичи жылуу Унутта калып бара yemeklerde kullanılır. soğuk suya atılır. Daha milli yemeklerimizi eski
да кургатышып, аны соус суу менен чайкалып жаткан бул тамак- sonra akciğerin içi ılık neslin bir kısmı bilirken
катары колдонуп эт менен тазаланат. Ал эми өпкөнүн аштарды улуу муундун Cuurat suyla yıkanır . akciğerin yeni nesil çoğu bu
жешкен. ичине куюлуучу сүт саналуу гана өкүлдөрү içine doldurulan süt ve yiyeceklerin adını bile
алгач сары май кошулуп, билбесе, жаштардын Koyun ve keçinin tereyağı ile kaynatılır. bilmemektedir. Bu milli
Жуурат кайнатылат. Муздатылган көпчүлүгүнө жадакалса sütünden hazırlanan Süt soğuduktan sonra, yemeklerimizin bundan
сүт таза өпкөгө куюлуп алардын аталыштары bir ayran olan cuurat, temizlenmiş olan sonra menünüzde
Кой менен эчкинин кекиртеги жагынан жип дагы тааныш эмес. Kırgızların eski akciğere doldurulur yer almasını temenni
ынак сүтүнөн уютулган менен буулат. Олобо сууга Жогоруда сөз болгон yiyeceklerinden biridir. ve sütün dökülmemesi ediyoruz.
айран, кыргыздын кайнатылып, бышырылат. кыргыз даамдары
байыркы тамактарынын Майлуу сүткө сиңген мындан кийин сиздин
бири. Жуураттан олобо кыя кесилип ашканаңызды толуктайт
жасалган сүзмөнү, андан деген тилектебиз.
