Page 9 - Gazete Manas
P. 9
TARİH VE İNSAN 9

ALIKUL OSMONOV’UN N san'15

DOĞUMUNUN 100. YILDÖNÜMÜ
2015 yılı Ünlü Kırgız Şairi Alıkul Osmonov’un doğumunun 100.yılı Osmanov’un doğum yıldönümü nedeniyle yıl boyunca faaliyetler planlanmaktadır.

Klas k Şa r Alıkul Alıkul'un ş r k tapları le meşgul olur. Durumu gün geçt kçe kötüleşen yazar 12 Aralık
1950 yılında b r kış geces geç rd ğ yıllara tebessüm ederek ha-
Ünlü Kırgız Şa r Alıkul Osmonov Bundan 100 yıl önce 1915 Alıkul Osmonov 1933-1950 yılları arasında 10’dan fazla ş r k - yata veda eder. Şa r n ölümü esnasındak tebessümünün sırrını
yılında Çüy Bölges n n Panf lov İlçes ’n n Kaptal-Arık Köyün'de tap yazmıştır ve ş r alanında özel b r yere sah p olmuştur.Onun hâlâ açıklayacak b r ler yoktur. K m b l r belk de kader n zor-
dünyaya geld . Henüz çok gençken kader n zorluklarına göğüs ger- düzey ne henüz başka b r şa r ulaşamamıştır. Alıkul’un “Çolpons- luklarına yılmayan yazar, hayatı zorlaştığı halde tüm zorluklara
mey öğrenen şa r,daha beş yaşına g rmeden anne ve babasını kay- tan, Cıldızduu Caştık, Mahabat, Canı Irlar, Men n Cer m Irdın göğüs gererek, arkasında bıraktığı b r sürü eser hatırlamıştır.
bederek hayatına yalnız devam etmek zorunda kalmıştır. Kader n Cer ”adındak ş r k tapları okuyucular tarafından oldukça beğe-
zorluklarıyla yapayalnız kalan Alıkul Osmonov, hayatına Tokmok n lm şt r ve bu eserler yle okuyucular arasında büyük b r üne sah p Alıkul Osmonov ve Issık Göl
şehr ndek yet mhanede devam eder. Yet mhanedek günler nde olmuştur. 1950 yılında Moskova’da Rusça olarak çıkar ığı “Moy
ş r yazmaya başlayan Osmonov’un ş rler yet mhanen n panola- Dom” adındak ş r k tabı Alıkul’u Sovyetler B rl ğ ’ndek okuyu- Hayatı boyunca k mseyle sırlarını paylaşmayan A.Osmonov’un
rında yer almaya başlar. Şa r n yet mhanedek hayatında Grunya culara tanıtmıştır. Şa r’ n dünyaya vefatından sonra da 1964-1965- hayatının can yoldaşı muhteşem doğaya sah p Isık-Göl olmuştur.
Savelyevna g b şe atl bakıcıların önem ne değ nmeden geçmek 1967 yıllar arasında 3 k tabı yayınlanmıştır. 1972 yılında “Köl Tol- “Cen şbek” ş r n n başında söyled ğ g b haya a b n yoldaşı ol-
olmaz. Böyle müstesna bakıcılardan eğ t m almış olan Alıkul 14 kunu” adındak seçme ş rler n bulunduğu k tabı okuyuculara su- sada, Isık-Göl g b b r sırdaş bulamayacağı ç n tüm sırlarını, dert-
yaşına geld ğ nde Başken ek Pedagoj Okulunda eğ t m n de- nulmuştur. Kırgız stan bağımsızlığını lan e kten sonrak yıllarda ler n sadece Issık-Göl le paylaşmıştır. Ömrünün son yıllarında
da Alıkul’un b rçok k tabı yayınlanmıştır. Bununla yanında şa r n Isık-Göle çok sık g den şa r, göl le sırlarını paylaşmıştır. Şa r 1950
vam eder. Geçm şte Kırgız Edeb yatının kurucula- ş rler farklı d llere çevr lm şt r. Bunlar 1995 yılında “ Köl Tolku- yılında Aralık ayında son günler nde “Pobeda” adlı arabasıyla Isık-
rını, Kırgız Entellektüeller n yet şt ren bu nu” (Wayes of the lake), 2000 yılında “Akkan Suu”(L ve water) Göle g d p, gölle vedalaşmıştır.
Pedagoj okulu Alıkul’u da ş r yaz- kırgızca ve ng l zce yayınlamış ve aynı yılda “Baldarga”(Детям-
maya yönelten b r yuva olmuş- for ch ldren) adlı ş r k tapları Kırgızca, Rusça, İng l zce d ller nde Alıkul Osmonov 100 yaşında
tur. Başlangıçta, yazdığı ş - yayınlanmıştır.
rler n yakın arkadaş- Kırgız halkının ünlü şa r Alıkul Osmonov’un bu yıl doğumu-
larına dah göster- Drama ve Çev r lerde Alıkul nun 100.yılı Şa r n 100. Yıl dönümü ves les yle devlet, hemşer ler
ve çeş tl sponsorlar tarafından kutlamalar düzenlenecek. Yıldö-
Alıkul ş r yazma dışında, dünya edeb yatının klas kler Puşk n, nümü ç n devlet tarafından 100 b n som bütçe ayrılmış Alıkul’un
Shakespeare, N zam , Şota Rustavel ’n n eserler n Kırgızcaya çe- hemşer ler de çorba da tuzu olması amacıyla 2 c lt k tabını p yasa-
v rm şt r. Ayrıca Alıkul’un çev r s n yaptığı Şota Rustavel ’n n “ ya sunmuş ve anmak ç n Alıkul Osmonov adındak vakıf tarafın-
Colbors ter s n camıngan baatır” ş r kırgız okuyucular arasında dan 9 N san’da maraton düzenlenecekt r. 100.doğum günü müna-
sıkça bahsed lm ş, k tabı elden ele gezm şt r. Halk arasında yen sebet yle yapılacak faal yetler arasında şa re atfed lecek ş rler, öğ-
doğmuş çocuklara Colbors ter s n camıngan batır ş r ndek kah- renc ler ve katılımcılar arasında kompoz syon vb yarışma tarzın-
ramanların Nestan, Tar el, T nat n, A and l s mler ver lm ş, Gür- dak yarışmalar düzenlen p, sonuçlara göre y eserler n b r arada
c stan halkının ünlü destanının kırgızca çev r s okuyucularda de- olduğu b r k tap basılması, bununla b rl kte okullarda ve yüksek
r n zler bırakmıştır. Aslında Alıkul’un çev r de elde e ğ başarı öğret m kurumlarında Alıkul Osmonov le lg l dersler okutulma-
Şota Rustavel ’n n ş r le fark ed l r. sı amacıyla planlar yapılmaktadır. K tabın basılmasına katkıda bu-
lunanlar B l m bakanlığı,B l m Akadem s ve M ll D l Kom syonu
Ayrıca t yatro sahnes nde Alıkul’un çev r s nde Shakespeare’ n le b rl kte “ Alıkul Ev ” sosyal vakfı.
“Otello”, “On k nc gece” oyunları sevenler ne sunulmuştur. Alıkul
Rus edeb yatı le lg len p Puşk n’ n, Krılov’un le başlayan rus 13 Mart’ta Kırgız M ll B l m Akadem s ’nde Alıkul
klas kler nden b rkaç eser n Kırgızcaya çev rm şt r. 1937 yılında Osmonov’un 100.yıldönümü adına “Alıkul Osmonov Ans klope-
Puşk n’ n “Papaz ve yardımcısı hakkında masal”, Krılov’un “Fabl” d ” k tabı çıkartıldı. Ans kloped de Şa r n hayatı ve eserler dışın-
ve benzer b rçok Rus yazarın eserler n Kırgızcaya çev rm şt r. da, B l msel araştırmalar, eğ t m tekn kler le lg l b lg ler de kap-
1948 yılında Ünlü Rus şa r Puşk n’ n “Yevgen y Oneg n” ş r samaktadır. “Uçur” t yatrosu da Alıkul Osmonov’un doğumunun
tarzındak romanı A.Osmonov’un çev r s yle Kırgız okuyuculara 100. yılı ves les yle “Alıkul’a Güldeste” oyununu tüm ülkede gös-
sunulmuştur. ter m n planlanmaktadır.

mekten uta- Yazar, kader, aşk Atın atasa kutu süyünöt
nan Alıkul’a
okuldak res m Kader n ç les yle sınanmış, hayatın acı gerçekler yle karşı karşı- “Atın Atasa Kutu Süyünöt ” sözü şa r n sm n n merkezdek cad-
ve drama kursunun ya kalmış olan, Alıkul Osmonov çocukluğunu yet m olarak geç r- delere, okullara, Kütüphanelere, müzelere ver lerek yaşatılması
öğretmen İgnatyev’ n m ş olsa da zamanın zorluklarına, açlık ve kıtlıklara göğüs gererek anlatmaktadır. 1934 yılından ber okuyuculara Başken e h zmet
sanata da r tavs yeler n- bu zor günler n üstes nden gelmey başarmıştır. Çocukluk yılların- eden M ll Kütüphane 2014 yılından t baren Alıkul Osmonov’un
den sonra utanmaması gerek- da yet m olmanın yanı sıra geç rd ğ hastalıklar A.Osmonov’un pe- adını alarak hem halka h zmet edecek hem de şa r n adını asırlar
t ğ n öğren p, daha güzel ş rler yaz- ş n bırakmamıştır. boyunca yaşatacak. Şa r n doğduğu köyün orta okuluna da şa r n
maya gayret eder. O dönemde b rl kte ya- adı ver lm şt r B şkek şehr ndek 68 numaralı l se de şa r n adıyla
şadığı oda arkadaşı Rayhan Şükürbekov Alıkul ç n “ A.Osmonov Pedtekn k okulunda okumaktayken lk duygusal genç öğrenc ler yet şt rmekted r. Kırgız stan cumhur yet merkez
Gelecekte büyük b r şa r olacak”şekl nde fades bulunmaktadır. h sler n Ayday C g tal yeva’ya beslem şt r. Fakat kör tal h bu kez bankası 2000 yılında çıkar ığı bankno a Isık-Gölün yanında şa -
aşktan yana onunla b rl kte olmaz. Bu aşk acısı ona büyük b r l- r n resm yle b rl kte b r ş r n bastırmıştır. Şa r n doğduğu köyde,
ham kaynağı olmuştur ve 1937 yılının mayıs ayından,1939 yılının B şkek ve Çolpon-Ata şeh rler nde şa r n müzeler bulunmaktadır.
n san ayına kadar Gürcü yazar Şota Rustavel ’n n “Colbors ters n 1986 yılından t baren Alıkul Osmonov’un adına ödül tören dü-
camıngan baatır”ş r n bu sebepten özel b r lg yle çev rm şt r. zenlenmekted r. Yıllar geçt kçe şa re hayranlık çoğalarak gönüller-
de yaşatılmaktadır.
Sevg ye olan açlığı Alıkulu 1941 yılında bu kez Moskova T yat-
ro Enst tüsü’nü b t ren Zeynep Sooronbayeva’ya karşı h sler bes- Zeki Okyay
lemeye ter. Bu sevg evl l kle sonuçlanır. A.Osmonov Zeynep So-
oronbayeva ç n n C par adını verd kler b r kızları olur. Ç n
kızı sadece 16 gün yaşar. Çocuklarının ölümünün ardından ge-
len b r takım kaygı, end şeler ç n b rl ktel ğ ne son ver r. Bu
olaydan sonra yalnız kalan şa r Frunze şehr nden b r ev satın alır.
Bu yıllarda Issık Göl’e sık sık g d p gelerek yen eserler üretmek-

Şa rl ğe g den yol

Alıkul’un lk kez yayınladığı ş r 1930 yılında “Saba uu bol”
gazetes nde “Kızıl Cük” adıyla yayınlanmıştır. Böylece şa rl ğe g -
den yolda lk adımını atmış olan şa r 1933 yılında Pedogoj oku-
lundan mezun olur olmaz ş r yazmaya başlar. Ş rler gazete sayfa-
larında sık sık yer alan şa r, daha y ş r yazmak ç n, b lg s n gel ş-
t rmek ç n Dünya Edeb yatını tak p etm şt r. Alıkul’un lk ş r k -
tabı 1935 yılında “Tandagı Irlar” adı altında yayınlanmıştır. 1937
yılında “Çolponstan ve Cıldızduu Caştık” adlarındak k tapların
yazarı olan şa r, Edeb yat alanında büyük üne sah p olmuştur. Fa-
kat kend ne yüksek hede er bel rlem ş olan Alıkul k tabındak ş -
rler n n çoğunun halk ozanlarının ş rler ne benzed ğ n düşüne-
rek beğenmem şt r.

Amantur
Şergaziev
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14