Page 5 - Gazete Manas
P. 5
МАЕК 5

"Токтогул – жалпы түрк элдеринин орток мурасы" Mayıs'14

Türk Dünyasının Ortak Mirası: Toktogul Жыпара Дөөтказы кызы
Cıpara Döötkazı kızı

- Жамгырбек агай, 2014-жылды “Манас” университетинен мен Сатыл- Негизи Ток- azattyk.kg
“Токтогул Сатылганов жылы” деп жа- гановдун өмүр-таржымалы, чыгарма- тогул Са-
рыялоо демилгесин ким көтөрүп чыкты чылыгы жөнүндө баяндама жасадым. тылганов
жана мындай демилгенин башкы макса- - Эми улуу акындын жылы деп жарыя- кыргыз
ты тууралуу айтып өтсөңүз? ланган бул бир жыл ичинде кандай иш- а к ы - Жеке эле кыргыз эли-
чаралардын өткөрүлүшү пландалууда? н ы ,
- Токтогул Сатылганов кыргыз ада-
бияты, кыргыз маданияты, кыргыз та- “Түрксой” уюмунун биздин өкмөт нин эмес, бүткүл түрк
рыхы үчүн зор мааниге ээ улуу инсан. менен макулдашылган планы боюнча
Ар бир эл өзүнүн улуу инсандарын башка республикаларда, Казакстан, элинин сыймыктанар
эскерип, даталуу күндөрүн белгилеп Азербайжан, Россиянын айрым шаар- торгой үндүү акы-
турушу башкы милдет. Токтогулдун ларында Токтогул Сатылгановдун чы-
150 жылдыгын белгилөө боюнча кыр- гармачылыгына байланыштуу жолугу- ны, залкар күүлөрдүн
гыз өкмөтү өзүнүн уюштуруу коми- шуулар, конференциялар, концерттер жаратуучусу, дастан-
тетин түздү, ал эми коомдук ар кандай өтөт. Кыргызстанда да көптөгөн иш-
уюмдар болсо өздөрүнүн максатына, -чаралар уюштурулат. Билим берүү чы, ойчул Токтогул
мүмкүнчүлүктөрүнө жараша иш чара- Сатылгановдун 150
ларды (конференция, китеп чыгаруу, жылдыгына карата
концерт коюу сыяктуу) уюштуру- 2014-жыл “Токтогул
шууда. Мындан сырткары түрк тилдүү жана илим министрлигинин буйругу- Сатылганов жылы”
мамлекеттердин башын бириктирген на караганда, Кыргызстандагы бардык деп жарыяланган.
эл аралык маданий “ТҮРКСОЙ” уюму окуу жайларда, мектептерде ар түрдүү ком- жылы- Мына ошол салта-
2014-жылды “Токтогул Сатылганов иш-чаралар өтүшү керек. по-
жылы” деп жарыялады. Анан 3-мартта зитору,
Түркиянын Анкара, Эскишехир, Стан- - Ачылыш кандай деңгээлде өттү, өнөр ада- на бай- наттын ачылышы
бул шаарларында бул саамалыктын программасы тууралуу да учкай кеп мы болгону л а н ы ш т у у 2014-жылы 3-мартта
ачылышы болуп өттү. кылып өтсөңүз. Токтогулдун кайсыл чы- менен Түрк мам- маанилүү бир Анкаранын Мамлекет-
гармалары аткарылды? лекеттери дагы акын- катар иш чаралар
- Жакшы экен, салтанаттын ачы- Иш-чаранын алкагында акындын дын чыгармаларын биздин да өткөрүлөт тура. Айтсаңыз, тик искусство жана
лыш аземи кимдердин катышуусунда орток мурас деп кызыгышып, бул маселе- Токтогулдай акынды ушул даталуу күн- скульптура музейинде
өттү жана эмне тууралуу сөз болгонуна өмүрү жана ишмердүүлүгүнө арнал- де четте карап турбай киришип жатышат. дөрдө, бир жыл аралыгында эле эскерип
токтолсоңуз? ган даректүү тасма көрсөтүлүп, Кыр- Мына жакында Астанада бул боюнча иш- коюп, калган убактарда эске албай коюу өткөн. Түркиядагы
гыз Эл артисти Саламат Садыкова чара болот. Андан сырткары, биздин баш- эмес да башкы максат , туурабы? салтанаттын ачы-
Саамалыкка Кыргызстандын ошол жана Токтогул Сатылганов атындагы ка өлкөлөрдө жашаган мекендештерибиз лыш аземине түздөн-
учурдагы вице-премьер-министри Улуттук филармониянын «Камбар- биригишип бул жаатта иш алып бары- Албетте, андай болбошу керек. -түз катышып, Токто-
Камила Талиева жана Маданият, маа- кан» фольклордук тобу келгендерге шат. Демек, Токтогулдун чыгармачылыгы Деген менен Токтогул акындын чыгарма- гул тууралуу билдирүү
лымат жана туризм министри Султан жагымдуу концерт тартуулашты. Ток- жеке эле кыргыздарга тиешелүү деп чек- чылыгынын өзү “күндөлүк” экен. Себеби, жасаган философия
Раев, Түркиянын маданият жана ту- тогулдун “Камбаркан” баштаган күүсү телбей, кеңири алкакта карашыбыз керек. акындын өлбөс-өчпөс санаттарынын сап- илимдеринин доктору,
ризм министринин орун басары Абд- чертилип, Элмирбек Иманалиев төгүп Себеби, Токтогулдун поэзиясын албайлы, тары накыл кепке айланып оозубузда, күү- профессор Жамгырбек
рахман Арыжы, «Түрксой» уюмунун ырдап, биздин шайырлар тарабынан күүсүн албайлы, ар биринин дүйнөлүк лөрү ар дайым кулагыбызда болуп, күндө- Бөкөшов агайыбыздан
баш катчысы Дүйсен Касеинов каты- “Алымкан”, “Өмүр”, “Карылык” ырлары маданиятка кошкон чоң салымы бар да, лүк турмушубузда колдонулуп, акын биз алынган маекке көңү-
шып, Токтогул Сатылгановдун чыгар- аткарылды. туурабы? Айрыкча, акындын санат, терме менен эле чогуу аралашып жүрөт экен.
маларын түрк дүйнөсүнө таанытуунун ырлары өзүнчө зор маани-мазмунду кам- Ушунун өзү Токтогулдун өлбөс-өчпөс- лүңүздү бурабыз.
маанисине токтолушту. Кыргыз-Түрк - “Токтогул Сатылганов жылы” деп тып турат. түгү, экинчи өмүрүн сүрүп жатканынын
жеке эле Кыргызстанда эсептелинеби күбөсү эмеспи.
же «Түрксойго» мүчө болгон башка - Буюрса, быйыл Токтогул акындын
түрк мамлекеттерине да тиешелүүбү?

-Camgırbek hocam 2014 yılının''Toktogul kurulmuş olan Uluslararası Medeniyet orta öğretimlerde faaliyetler düzenlen- mızla gurur duymamız gerekiyor. Diğer
Satılganov'' yılı olarak ilan edilmesi fikri kim- Örgütü (TÜRKSOY) 2014 yılını ''Tokto- mesi de planlanıyor. bir konu ise onun mirasını gelecek nesil-
den çıktı ve bu fikrin asıl amacı ile ilgili düşün- gul Satılganov'' yılı olarak ilan etti. 3 Mart lere aktarmamız gerektiğini aklımızdan
celerinizi paylaşır mısınız? 2014'te Türkiye'nin Ankara, Eskişehir ve Açılış hangi seviyede gerçekleşti, prog- çıkarmamalıyız. `Sadece Kırgız hal-
İstanbul'da törenlerle açılışlar gerçekleşti- ram hakkında biraz açıklama yapar mısı- kının gurur kaynağı
Toktogul Satılganov Kırgız Edebiyatı, rildi. nız lütfen? Yakın zamandaki faaliyetleriniz hak- olmakla kalmayıp bütün
Kırgız Medeniyeti, Kırgız Tarihi için büyük kında biraz bilgi verir misiniz? Türk dünyasının ünlü
bir öneme sahip değerli bir insandır. Bütün Açılışa kimler katıldı ve hangi konularda Yapılan programlarda yazarın hayatı- yazarı, büyük düşünür
halkların kendilerinden çıkan değerli insan- görüşmeler gerçekleşti? nı ve çalışkanlığını kapsayan belgeseller Yakın zamandaki faaliyetlerimiz içeri- Toktogul Satılganov'un
ları hatırlamaları ve doğum ve ölüm yıldö- gösterildi. Toktogul Satılganov adındaki sinde net olarak söylersek 21-25 Nisan doğum 150.yıldönü-
nümlerinde anmaları önemli bir görevdir. Açılışa Kırgızistan'ın dönemin Baş- meydanda Kırgız halk sanatçısı Salamat arasında Toktogul Satılganov'un 150. mü nedeniyle 2014 yılı
Toktogul'un 150.(ölüm ya da doğum)yıl- bakan Vekili Kamila Taliyeva ve Kültür, Sadıkova ve Kambarkan Folklör Grubu yıldönümü nedeniyle ve geleneksel ''Toktogul Satılganov'' yılı
dönümü nedeniyle bu yılın Toktogul yılı ol- Enformasyon ve Turizm Bakanı Sultan izleyenlere beğenilen bir konser sundu. müzik günü olarak Roza Amanova'nın olarak ilan edildi. Ankara
masının Kırgız Hükümeti Organizasyonlar Rayev,Türkiye Kültür ve Turizm Bakan Yar- Kambarkan Toktogul'un yazdığı şarkı- himayesinde haftalık etkinlikler düzen- Devlet Sanat ve Kültür
Komitesi tarafından düzenlenmiştir, artık dımcısı Abdurrahman Arıcı, TÜRKSOY'un yı çalıp, Elmirbek İmanaliyev söyledi. lenecek. Ayrıca T.Satılganov ile ilgili Müzesi’nde Toktogul’la
Sivil Toplum Örgütleri(STK)tarafından ise Genel Sekreteri Düysen Kaseinov katıldı. Kırgız sanatçıları tarafından''Alımkan, Omor Sooronovdun:''Bizim bildiğimiz ilgili 3 Mart 2014’te bir
kendilerinin amaçlarına, imkanlarına uygun Toktogul Satılganov'un eserlerinin tanıtımı Ömür, Karılık'' şarkıları söylendi. ve bilmediğimiz Toktogul'' adındaki program düzenlendi.
faaliyetler (konferans, tanıtım kitapları çı- ve anma programı vesilesi ile bu organizas- kitabı ve Abdıkerim Muratov'un kitabı Türkiye'de düzenlenen
karma, konser düzenleme vs) organizasyon- yon gerçekleşti. Kırgızistan-Türkiye Manas Toktogul Satılganov adına arnalan çıktı ve daha başka kitaplar çıkacaktır. bu programa KTMÜ Fel-
lar düzenleniyor. Ayrıca Türk Dili konuşan Üniversitesi'nden ise ben temsilci olarak 2014 yılı sadece Kırgızistan için mi geçerli Bilimler Akademisi’nde T.Satılganov’un sefe Bölümü’nden Prof.
ülkeleri bir araya katıldım ve Satılganov'un hayatı, eserleri ile yoksa TÜRKSOY'a üye diğer ülkeler için Ansiklopedisi hazırlanılıyor. Sonbahar- Dr. Camgırbek Bököşöv
getirme ilgili bilgi paylaşımında bulundum. de geçerli mi? da Toktogul’un küçük mekanı Ketmen Hocamız da katıldı.
ama- Tepesi’nde büyük faaliyetler gerçekleş-
cıyla Peki bu bir yıl içerisinde ne tür faali- Toktogul Satılganov Kırgız yazarı tirilecek. Bişkek'te uluslararası düzey-
kimliğiyle birlikte Türk dünyasındaki de sonuç bildirisi gerçekleştirilmesi de
yazarları da biz kendi ortak mirasımız planlar arasında yer alıyor. Bu sonuca
yetler gerçekleştirmeyi hedefliyorsu- olarak görüyoruz. İşte yakın zamanda TÜRKSOY üye ülkelerden de temsil-
nuz? Astana'da bu konu ile ilgili faaliyet ger- cilerin gelmesi mümkün. TV’den ve
radyodan Toktogul ile ilgili program-
TÜRKSOY'un Kırgız çekleşecek. Demek ki Toktogul sadece lar gösterilip dinletiliyor. Kısacası biz
Hükümeti ile olan anlaşma- Kırgızlar için önemli değilmiş. Çünkü Satılganov'un eserlerinin günümüzdeki
sına göre ve diğer kardeş Toktogul'un eserlerinden faydalandığı- önemi, anlamı ve günümüz açıklama-
ülkelerde Azerbaycan'da, mız gibi diğer Türk dünyasının eserle- ları ve onu nasıl daha iyi kavramamız
Kazakistan'da ve Rusya'nın rinden faydalanmazsak dünya medeni- yönünde gerekli adımları atmamız gere-
farklı şehirlerinde Togtogul yetine katkısını görmezden gelemeyiz kiyor. Onun eserleri SSCB döneminde
Satılganov ile ilgili tanıtım doğru mu? Ayrıca bir yazarın sanat eser- takip edilmiştir ancak şimdi yeniden
toplantıları, konferanslar, leri, şarkı ve şiir sözleri, yazar için büyük günümüz koşullarında incelenmesi ge-
konserler gerçekleştirilecek. önem taşımaktadır. Komuzdan çıkan rekiyor. Çünkü günümüze kadar onun
Kırgızistan'da da birçok faaliyet sese(küü-куу)gelirsek, Toktogul bu işin hayatı ve eserleri ile ilgili değişik fikirler
gerçekleştirilecektir. Kırgızistan babası. Toktogul’un eserlerinde felsefik ortaya atıldığı açıkça ortadadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Himayesin- düşünceler de kendini hissettirmektedir.
deki tüm eğitim kurumlarında ilk ve Demek ki biz Toktogul gibi yazarları-
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10